1) Tanta est potestas veritas, ut se ipsa sua claritate defendit.
Tak wielka jest moc prawdy, że sama broni się swoją jasnością.
2)Tria geneta sunt vita, inter quae, quod sit optium, quaeri solet unum volumptati vacat, alterum contemplationi terctium ationi.
3)Nemo nostrum sine culpa est.
Nikt z nas nie jest bez winy.
4)Nemo est mortalium, qui sapiat omnibus horis.
Nikt z nas nie jest bez winy.
5)Asinus asino pulcherrimus videtur.
Osioł osłowi najpiękniejszy.
6)Suaviter in modo, foriter in re.
Słodko,ale skutecznie.
7)Nulla servitus turpior est quam voluntaria.
Żadna niewola nie jest haniebniejsza niż dobrowolna.
8)Pars tui melior immortalis est.
Lepsza część ciebie jest nieśmiertelna.
9)Melior est certa pax quam sperata victoria.
Lepszy jest pewny pokój niż niż spodziewane zwycięstwo.
10)Domus propria domus optima.
We własnym domu najlepiej.
11)Quis ignorat maximam illecebram peccandi esse spem impunitatis.
Kto nie wie, że największą zachętą do występku jest nadzieja bezkarności.
12) Cupido dominandi cunctis affectibus flagranitor est.
Żądza władzy jest największą ze wszystkich namiętności.
13)Nemo timendo ad summum pervenit locum.
Nikt nie dochodzi do najwyższego miejsca, bojąc się.
14) Nec corpori soli subveniendum est, sed menti atque animo multo magnis.
Nie samemu ciału należy spieszyć z pomocą, lecz o wiele bardziej umysłowi i duszy.
15) Vacare culpa est maxium solacium.
Największa pociecha to nie poczuwać się do winy.
16)Unum os et duas aures habemus, ut plus audiamus et minus loquamur,
17)Ut sis nocte levis, sit tibi cena brevis.
By być lekkim w nocy, spożywaj niewielką kolację.
18)Qui tacet, consentire videtur.
Kto milczy, wydaje się zgadzać.\
19)Non omnis beati sunt, qui beati esse videtur.
Nie wszyscy są szczęśliwi, którzy się takimi wydają.
20)Multi homines non sunt tales quales esse videtur.
Nie wszyscy ludzie są tacy, jakimi się być wydają.
21) Sole e mundo tollere videntur, qui amicitiam e vita tollunt.
Ci, którzy z życia usuwają przyjaźń, to jakby ze świata usuwali słońce.
22) Parvus pendentur fur, magnus abire videtur.
Mały złodziej będzie powieszony, duży pójdzie wolny.
23)Pauci hoines rebus suis contenti esse videtur.
Zdaje się, że niewielu ludzi jest zadowolonych ze swojego losu.
24) Videant consules, ne quis detrimenti capiat res publica.
Niech konsulowie baczą, by rzeczpospolita nie poniosła jakiejś szkody.
25)Ab altero expectes, alteri quod faceris.
Oczekuj od drugiego, co innym czynisz.
26)Sic cum inferiore vivas, quemadmodum tecum superiore velis vivere.
Tak żyj z niższymi, jak chciałbyś by żył z Tobą niższy.
27)Ante vitoriam ne canas triumphum.
Nie trymufuj przed zwycięstwem.
28) Non multa sed multum.
29)Duos qui lepores sequitur, neutrum capit.
Kto goni za dwoma zającami, żadnego nie złapie.
30)
sobota, 9 kwietnia 2011
czwartek, 24 marca 2011
Uwarunkowany wzrostem produkcji rolnej oraz społecznym podziałem pracy
wzrost produkcji rzemieślniczej doprowadził do ważnego zjawiska
gospodarczego z okresu pełnego średniowiecza, jakim było odrodzenie
ekonomiczne miast, a także powstanie wielu nowych. Europa od XI do
XIII wieku traci swój wcześniejszy wiejski charakter, a życie miejskie
wraz z procesami urbanizacji oraz kolonizacji zewnętrznej (np. na
prawie niemieckim) ogrania coraz większą część kontynentu. Odradzały
się ośrodki miejskie na Zachodzie, które pamiętały czasy rzymskie
(Paryż, Londyn). Jednak rozwój rzemiosła i handlu wymuszał powstanie
nowych ośrodków miejskich (proces lokowania miast, np. na prawie
lubeckim, magdeburskim). Decydujące znaczenie przy lokacji miasta
miało korzystne położenie komunikacyjne: w pobliży morza, portów, w
przecięciu szlaków handlowych. Miasta stały się przede wszystkim
bardzo ważnym ośrodkiem handlu i produkcji (funkcje gospodarcze). Duże
miasta pełniły także funkcję centrum politycznego, kulturalnego oraz
religijnego.
W Europie Zachodniej miedzy XI a XIII wiekiem wykształcił się ustrój
polityczno-prawny miasta, jako samorządnej komuny miejskiej. Wszyscy
mieszkańcy korzystali z przysługujących im wolności, miejskie władze
sprawowały kontrolę nad handlem, finansami, administracją. Miasta
rządziły się własnymi prawami, a bezpośrednią władzę nad komuną
sprawował organ kolegialny - rada, a zasiadać w niej mogło nawet
kilkuset radców. Najpotężniejsze i największe miasta w północnych
Włoszech podporządkowały sobie rozległe terytoria i zdobyły na tyle
dużą samodzielność, że możemy mówić o wykształceniu się samodzielnych
miast-państw, miejskich republik.
W Europie Wschodniej mamy do czynienia z procesem lokowania miast na
prawie niemieckim. Początek wielkiej reformy miejskiej w Polsce, czyli
procesu lokacji miast i związanych z nią przekształceń
topograficznych, ustrojowych, gospodarczych i społecznych, przypada na
XIII wiek. Miasta w Europie Wschodniej nie zdołały się tak
usamodzielnić spod władzy właściciela miasta (najczęściej był to
książę). Mieszczanie, bowiem mieli wieczyste prawo użytkowania,
sprzedaży, kupna przydzielonego im terenu, lecz z tego powodu byli
zobowiązani do płacenia władcy czynszu. Mieszkańcy otrzymywali prawo,
któremu odtąd podlegali. Władzę książęcą wobec mieszczan
reprezentował wójt (sołtys). W połowie XIII wieku zaczęły się
kształtować władze miejskie - ława (trybunał sądowy), której
przewodniczył wójt, oraz rada. Od przełomu XIII i XIV wieku władzom
miejskim największych ośrodków z reguły udawało się wykupić wójtostwo.
Rozwój gospodarki towarowo-pieniężnej, zwiększenie produkcji rolnej i
rzemieślniczej spowodowało ogromny wzrost obrotu pieniądzem. Pojawiły
się pierwsze banki (pierwszy powstał w Wenecji w 1156) które
prowadziły politykę kredytową i obieg wekslami. Powstawały pierwsze
kantory, które zajmowały się wymianą walut za niewielki procent
(rozmaitość wybijanych monet w Europie stanowiła duże utrudnienie w
handlu). W udzielaniu krótkoterminowych pożyczek pod zastaw
specjalizowały się lombardy. Wprowadzono nowe jednostki monetarne,
którymi obracano w całej Europie: - złoty floren i dukat oraz srebrny
grosz.
Zwiększona w wyniku wzrostu produkcji podaż oraz rosnący wraz z liczbą
ludności popyt spowodowały rozkwit kupiectwa europejskiego, które
wymieniało coraz większą masę towarów i pieniędzy. Kupcy szybko
zorientowali się, że właściwa forma organizacji daje im większą
skuteczność, czyli większe zyski. Większe możliwości dawała
koncentracja wysiłku i kapitałów kupieckich. Kupcy jednoczyli się więc
w gildiach i haznach. Gildia było to zrzeszenie kupców z jednego
miasta (kupiecki odpowiednik cechu), natomiast hanza był to związek
miast kupieckich najczęściej na jednym szlaku handlowym lub
obracających tym samym towarem. Obok hanz niderlandzkich, hanzy
londyńskiej najsłynniejsza i najsilniejsza była Hanza Niemiecka.
Przyjmuje się, że powstała w roku 1214 na mocy porozumienia pomiędzy
Hamburgiem a Lubeką. Dążyła do zmonopolizowania handlu pomiędzy
obszarem nadbałtyckim a zachodnią Europą. Z czasem ten związek miast
stał się potężną siłą polityczną, którą zwalczały miasta zrzeszone w
innych hanzach. Czołowe miejsce odgrywały w Hanzie miasta
północnoniemieckie, ale należały do niej także miasta na terenie
Szwecji, Państwa Zakonnego, Inflant, a także Polskie (Kraków, Gdańsk,
Wrocław, Toruń).
Nasilona wymiana handlowa doprowadziła do odbudowy handlu
dalekosiężnego w Europie oraz odnowienia i powstania nowych szlaków
handlowych. Handel połączył także świat arabski z zachodem i
słowiańszczyzną. Z Arabii i Bizancjum rozwożono po Europie korzenie,
wino, luksusowe tkaniny.
Dla gospodarki Europy najważniejsze były szlaki: lewańtyński,
północno-południowy i bałtycki. Pomiędzy najbardziej gospodarczo
rozwiniętymi obszarami Flandrii oraz północnych Włoch szczególnego
ekonomicznego znaczenia dorobiły się tereny francuskiej Szampanii. To
tutaj odbywały się największe jarmarki handlowe średniowiecza (6 razy
do roku w 4 miastach), na które zjeżdżali kupcy z całego kontynentu. Z
północy sprowadzano niewolników, futra i drewno. Kupcy z półwyspu
Apenińskiego zdobyli przewagę w handlu międzynarodowym docierając w
XIII wieku do Indii i Chin (wyprawa Marco Polo ).
Na przełomie XIII i XIV wieku przyszło jednak załamanie gospodarki,
zasiedlanie nieużytków doprowadziło do tego, że zabrakło wolnej ziemi
pod uprawy. Przeludnieniu towarzyszyło, bowiem ochłodzenie się klimatu
w Europie. Nastąpiła cała seria nieurodzajnych lat, a więc i klęska
głodu. Szalejąca w połowie XIV wieku dżuma spowodowała wyludnienie
znacznych obszarów Europy. Kryzys udało się dopiero przezwyciężyć w XV
wieku. Ziemia nie służyła już tylko do produkcji rolnej, szereg
gospodarstw zamieniono na pastwiska dla owiec, wiele pól obsiewano
lnem i konopią, a wszystko sprzyjało rozwojowi przemysłu
sukienniczego.
Kryzys, jaki w XIV w. dotknął europejską wieś, nie oszczędził także
terenów miejskich. Poważne straty wyrządziła zarówno epidemia dżumy,
jak i zastój rolnictwa a także pojawiły się problemy ze zbytem
artykułów rzemieślniczych. Ograniczono liczbę mistrzów cechowych, aby
zmniejszyć produkcję rzemieślniczą, ale to zaowocowało pojawieniem się
wielu partaczy. Kryzys udało się przezwyciężyć, głównie dzięki
napływowi ludności wiejskiej. Pojawił się nakład (chałupnictwo), jako
nowa forma organizacji produkcji. Polegał on na tym, że właściciele
warsztatów rzemieślniczych nabywali surowiec, a potem przekazywali go
do obróbki zwykłym rzemieślnikom lub wiejskim chałupnikom. W ten
sposób doprowadzali do ich uzależnienia od siebie, dyktując ceny
produktu i przejmując jego zbyt.
wzrost produkcji rzemieślniczej doprowadził do ważnego zjawiska
gospodarczego z okresu pełnego średniowiecza, jakim było odrodzenie
ekonomiczne miast, a także powstanie wielu nowych. Europa od XI do
XIII wieku traci swój wcześniejszy wiejski charakter, a życie miejskie
wraz z procesami urbanizacji oraz kolonizacji zewnętrznej (np. na
prawie niemieckim) ogrania coraz większą część kontynentu. Odradzały
się ośrodki miejskie na Zachodzie, które pamiętały czasy rzymskie
(Paryż, Londyn). Jednak rozwój rzemiosła i handlu wymuszał powstanie
nowych ośrodków miejskich (proces lokowania miast, np. na prawie
lubeckim, magdeburskim). Decydujące znaczenie przy lokacji miasta
miało korzystne położenie komunikacyjne: w pobliży morza, portów, w
przecięciu szlaków handlowych. Miasta stały się przede wszystkim
bardzo ważnym ośrodkiem handlu i produkcji (funkcje gospodarcze). Duże
miasta pełniły także funkcję centrum politycznego, kulturalnego oraz
religijnego.
W Europie Zachodniej miedzy XI a XIII wiekiem wykształcił się ustrój
polityczno-prawny miasta, jako samorządnej komuny miejskiej. Wszyscy
mieszkańcy korzystali z przysługujących im wolności, miejskie władze
sprawowały kontrolę nad handlem, finansami, administracją. Miasta
rządziły się własnymi prawami, a bezpośrednią władzę nad komuną
sprawował organ kolegialny - rada, a zasiadać w niej mogło nawet
kilkuset radców. Najpotężniejsze i największe miasta w północnych
Włoszech podporządkowały sobie rozległe terytoria i zdobyły na tyle
dużą samodzielność, że możemy mówić o wykształceniu się samodzielnych
miast-państw, miejskich republik.
W Europie Wschodniej mamy do czynienia z procesem lokowania miast na
prawie niemieckim. Początek wielkiej reformy miejskiej w Polsce, czyli
procesu lokacji miast i związanych z nią przekształceń
topograficznych, ustrojowych, gospodarczych i społecznych, przypada na
XIII wiek. Miasta w Europie Wschodniej nie zdołały się tak
usamodzielnić spod władzy właściciela miasta (najczęściej był to
książę). Mieszczanie, bowiem mieli wieczyste prawo użytkowania,
sprzedaży, kupna przydzielonego im terenu, lecz z tego powodu byli
zobowiązani do płacenia władcy czynszu. Mieszkańcy otrzymywali prawo,
któremu odtąd podlegali. Władzę książęcą wobec mieszczan
reprezentował wójt (sołtys). W połowie XIII wieku zaczęły się
kształtować władze miejskie - ława (trybunał sądowy), której
przewodniczył wójt, oraz rada. Od przełomu XIII i XIV wieku władzom
miejskim największych ośrodków z reguły udawało się wykupić wójtostwo.
Rozwój gospodarki towarowo-pieniężnej, zwiększenie produkcji rolnej i
rzemieślniczej spowodowało ogromny wzrost obrotu pieniądzem. Pojawiły
się pierwsze banki (pierwszy powstał w Wenecji w 1156) które
prowadziły politykę kredytową i obieg wekslami. Powstawały pierwsze
kantory, które zajmowały się wymianą walut za niewielki procent
(rozmaitość wybijanych monet w Europie stanowiła duże utrudnienie w
handlu). W udzielaniu krótkoterminowych pożyczek pod zastaw
specjalizowały się lombardy. Wprowadzono nowe jednostki monetarne,
którymi obracano w całej Europie: - złoty floren i dukat oraz srebrny
grosz.
Zwiększona w wyniku wzrostu produkcji podaż oraz rosnący wraz z liczbą
ludności popyt spowodowały rozkwit kupiectwa europejskiego, które
wymieniało coraz większą masę towarów i pieniędzy. Kupcy szybko
zorientowali się, że właściwa forma organizacji daje im większą
skuteczność, czyli większe zyski. Większe możliwości dawała
koncentracja wysiłku i kapitałów kupieckich. Kupcy jednoczyli się więc
w gildiach i haznach. Gildia było to zrzeszenie kupców z jednego
miasta (kupiecki odpowiednik cechu), natomiast hanza był to związek
miast kupieckich najczęściej na jednym szlaku handlowym lub
obracających tym samym towarem. Obok hanz niderlandzkich, hanzy
londyńskiej najsłynniejsza i najsilniejsza była Hanza Niemiecka.
Przyjmuje się, że powstała w roku 1214 na mocy porozumienia pomiędzy
Hamburgiem a Lubeką. Dążyła do zmonopolizowania handlu pomiędzy
obszarem nadbałtyckim a zachodnią Europą. Z czasem ten związek miast
stał się potężną siłą polityczną, którą zwalczały miasta zrzeszone w
innych hanzach. Czołowe miejsce odgrywały w Hanzie miasta
północnoniemieckie, ale należały do niej także miasta na terenie
Szwecji, Państwa Zakonnego, Inflant, a także Polskie (Kraków, Gdańsk,
Wrocław, Toruń).
Nasilona wymiana handlowa doprowadziła do odbudowy handlu
dalekosiężnego w Europie oraz odnowienia i powstania nowych szlaków
handlowych. Handel połączył także świat arabski z zachodem i
słowiańszczyzną. Z Arabii i Bizancjum rozwożono po Europie korzenie,
wino, luksusowe tkaniny.
Dla gospodarki Europy najważniejsze były szlaki: lewańtyński,
północno-południowy i bałtycki. Pomiędzy najbardziej gospodarczo
rozwiniętymi obszarami Flandrii oraz północnych Włoch szczególnego
ekonomicznego znaczenia dorobiły się tereny francuskiej Szampanii. To
tutaj odbywały się największe jarmarki handlowe średniowiecza (6 razy
do roku w 4 miastach), na które zjeżdżali kupcy z całego kontynentu. Z
północy sprowadzano niewolników, futra i drewno. Kupcy z półwyspu
Apenińskiego zdobyli przewagę w handlu międzynarodowym docierając w
XIII wieku do Indii i Chin (wyprawa Marco Polo ).
Na przełomie XIII i XIV wieku przyszło jednak załamanie gospodarki,
zasiedlanie nieużytków doprowadziło do tego, że zabrakło wolnej ziemi
pod uprawy. Przeludnieniu towarzyszyło, bowiem ochłodzenie się klimatu
w Europie. Nastąpiła cała seria nieurodzajnych lat, a więc i klęska
głodu. Szalejąca w połowie XIV wieku dżuma spowodowała wyludnienie
znacznych obszarów Europy. Kryzys udało się dopiero przezwyciężyć w XV
wieku. Ziemia nie służyła już tylko do produkcji rolnej, szereg
gospodarstw zamieniono na pastwiska dla owiec, wiele pól obsiewano
lnem i konopią, a wszystko sprzyjało rozwojowi przemysłu
sukienniczego.
Kryzys, jaki w XIV w. dotknął europejską wieś, nie oszczędził także
terenów miejskich. Poważne straty wyrządziła zarówno epidemia dżumy,
jak i zastój rolnictwa a także pojawiły się problemy ze zbytem
artykułów rzemieślniczych. Ograniczono liczbę mistrzów cechowych, aby
zmniejszyć produkcję rzemieślniczą, ale to zaowocowało pojawieniem się
wielu partaczy. Kryzys udało się przezwyciężyć, głównie dzięki
napływowi ludności wiejskiej. Pojawił się nakład (chałupnictwo), jako
nowa forma organizacji produkcji. Polegał on na tym, że właściciele
warsztatów rzemieślniczych nabywali surowiec, a potem przekazywali go
do obróbki zwykłym rzemieślnikom lub wiejskim chałupnikom. W ten
sposób doprowadzali do ich uzależnienia od siebie, dyktując ceny
produktu i przejmując jego zbyt.
środa, 23 marca 2011
ultimo repetito
excido, excidere, excicidi - wypaść, umknąć, wyślizgnąć się
eripo, eripere, eripi, ereptum - wyrwać, wydrzeć, zabrać
subduco, subducere, subduxi, subductum - niepostrzeżenie usunąć, wyciągnąć coś(spod kogoś)
effluo, effluere, effluxi - wypływać przepływać, wyślizgnąć się
attendo, attendere, attendi, attentum - natężyć, zwrócić uwagę, zauważyć
elabor, elabi, elapsus sum - wyślizgnąć się, znikać
aestimo, aestimare, aestimavi, aestimatum - cenić, poważać
fallo, fallare, fafelli, falsum - przywieść do upadku, oszukać, omylić
complector, compecti, complexus sum- opleść, objąć, zebrać
pendeo, pendere, pependi - wisieć, być zawisłym, zależnym
contineo, continere, cintinuy, contentum - razem trzymać, zatrzymać przy sobie
excolo, excolere, excolui, excultum - starannie uprawiać, ozdabiać, udoskonalać
indercido, indercidere, indercidi - wpadać, ginąć z pamięci, wypaść
edisco, ediscere, ededici - uczyć się na pamięć, wyuczyć się
adico, adicere, adieci, adiectum - dorzucić, dodawać, dołączyć
affigo, affigere, affixi, affixum - umocować, przyczepić
vindico, vindicare, vindicavi, vindicatum - rościć sobie prawo do czegoś, oobraniać
aufero, auferre, abstuli, ablatum - unosić, zabierać jawnie
subripio, subripere, subripui, subreptum - zabierać potajmnie, podkradać
dificio, dificere, defeci, defectum - odpaść, nie dostawać
summoveo, summovere, summovi, summotum - usunąć, oddalić
praeterfluo, praeterfluere, praeterfluxi - przepływać obok
thesaurus, i - skarb
modo - tylko
plurimum - bardzo wiele
dubius, a um - wątpliwy
neglegetia, ae - niedbałość
ars memoriae - sztuka pamięci
tenax, acis - mocno trzymający, chłonny
amoenus, a, um - wdzięczny, miły, przyjemny
singuli, ae, a - pojedynczy
versus, us - wiersz
incrementum - wzrost, przyrost
iactura, ae - strata, szkoda
praetium, i - cena, wartość
retro - w tyle, wstecz
hodiernus, a um - dzisiejszy
manum inicere - wziąć w posiadanie
fugax, acis - płochliwy, ulotny
lubricus, a, um - śliski, niepewny
possesio, onis - posiadanie
calendarium, i - kalendarz
papa, ae - papież
hebdomas, adis - tydzień
vero - zaś
quater - cztery razy
intercalaris, is, e - przestępny
complementum, i - dopełnienie, uzupełnienie
iteger, integra, itnegrum - całkowity, cały
minuta, ae - minuta
tractus, us - ciągnienie, bieg, ciąg
correctio, onis - poprawka
pecus, udis - sztuka bydła
belus, ae - dziki zwierz
impetus, us - pęd, żądza, popęd
propensus, a, um - skłonny, chętny
volumptate capitur - kieruje się przyjemnością
capitalis, is, e - śmiertelny
adulescentia, ae - wiek młodzieńczy
vitiosus, a, um - występny, wzły, przewrotny
senectus, utis - starość, wiek sędziwy
avidus, a, um - żądny, chciwy, żarłoczny, nienasycony
libido, inis - żądza, pożądanie
temere - przypadkiem, na oślep
effrenatus, a, um - nieokiełznany, rozpasany
hinc - stąd
ad potentiam - do zawładnięcia
proditio, onis - zdrada
eversio, onis - wywrócenie, przewrót
clandestinus, a, um - skryty, tajemny
colloquium, i - rozmowa
scenus, eris - zbrodnia, niegodziwość
esca, ae - pokarm, wabik, przynęta
piscis, is - ryba
commercium, i - handel wspólnota
facinus, oris - zbrodnia, grzech, przestępstwo, czyn
sruprum, i - zhańbienie, nierząd
eripo, eripere, eripi, ereptum - wyrwać, wydrzeć, zabrać
subduco, subducere, subduxi, subductum - niepostrzeżenie usunąć, wyciągnąć coś(spod kogoś)
effluo, effluere, effluxi - wypływać przepływać, wyślizgnąć się
attendo, attendere, attendi, attentum - natężyć, zwrócić uwagę, zauważyć
elabor, elabi, elapsus sum - wyślizgnąć się, znikać
aestimo, aestimare, aestimavi, aestimatum - cenić, poważać
fallo, fallare, fafelli, falsum - przywieść do upadku, oszukać, omylić
complector, compecti, complexus sum- opleść, objąć, zebrać
pendeo, pendere, pependi - wisieć, być zawisłym, zależnym
contineo, continere, cintinuy, contentum - razem trzymać, zatrzymać przy sobie
excolo, excolere, excolui, excultum - starannie uprawiać, ozdabiać, udoskonalać
indercido, indercidere, indercidi - wpadać, ginąć z pamięci, wypaść
edisco, ediscere, ededici - uczyć się na pamięć, wyuczyć się
adico, adicere, adieci, adiectum - dorzucić, dodawać, dołączyć
affigo, affigere, affixi, affixum - umocować, przyczepić
vindico, vindicare, vindicavi, vindicatum - rościć sobie prawo do czegoś, oobraniać
aufero, auferre, abstuli, ablatum - unosić, zabierać jawnie
subripio, subripere, subripui, subreptum - zabierać potajmnie, podkradać
dificio, dificere, defeci, defectum - odpaść, nie dostawać
summoveo, summovere, summovi, summotum - usunąć, oddalić
praeterfluo, praeterfluere, praeterfluxi - przepływać obok
thesaurus, i - skarb
modo - tylko
plurimum - bardzo wiele
dubius, a um - wątpliwy
neglegetia, ae - niedbałość
ars memoriae - sztuka pamięci
tenax, acis - mocno trzymający, chłonny
amoenus, a, um - wdzięczny, miły, przyjemny
singuli, ae, a - pojedynczy
versus, us - wiersz
incrementum - wzrost, przyrost
iactura, ae - strata, szkoda
praetium, i - cena, wartość
retro - w tyle, wstecz
hodiernus, a um - dzisiejszy
manum inicere - wziąć w posiadanie
fugax, acis - płochliwy, ulotny
lubricus, a, um - śliski, niepewny
possesio, onis - posiadanie
calendarium, i - kalendarz
papa, ae - papież
hebdomas, adis - tydzień
vero - zaś
quater - cztery razy
intercalaris, is, e - przestępny
complementum, i - dopełnienie, uzupełnienie
iteger, integra, itnegrum - całkowity, cały
minuta, ae - minuta
tractus, us - ciągnienie, bieg, ciąg
correctio, onis - poprawka
pecus, udis - sztuka bydła
belus, ae - dziki zwierz
impetus, us - pęd, żądza, popęd
propensus, a, um - skłonny, chętny
volumptate capitur - kieruje się przyjemnością
capitalis, is, e - śmiertelny
adulescentia, ae - wiek młodzieńczy
vitiosus, a, um - występny, wzły, przewrotny
senectus, utis - starość, wiek sędziwy
avidus, a, um - żądny, chciwy, żarłoczny, nienasycony
libido, inis - żądza, pożądanie
temere - przypadkiem, na oślep
effrenatus, a, um - nieokiełznany, rozpasany
hinc - stąd
ad potentiam - do zawładnięcia
proditio, onis - zdrada
eversio, onis - wywrócenie, przewrót
clandestinus, a, um - skryty, tajemny
colloquium, i - rozmowa
scenus, eris - zbrodnia, niegodziwość
esca, ae - pokarm, wabik, przynęta
piscis, is - ryba
commercium, i - handel wspólnota
facinus, oris - zbrodnia, grzech, przestępstwo, czyn
sruprum, i - zhańbienie, nierząd
poniedziałek, 21 marca 2011
Ekspansja turecka.
Otóż Turcy Osmańscy pojawili się na terenie Azji Mniejszej pod koniec
XIII wieku. Była to nowa agresywna wspólnota polityczna. Jej głównym
budowniczym był Osman, który wykorzystał rozpad państwa Turków
Seldżuckich do wzmocnienia swej pozycji.
Następne dziesięciolecia wykorzystali Turcy na ekspansję kosztem
Bizancjum. Po zdobyciu szeregu posiadłości w Azji Mniejszej Osmanowie
przeszli na kontynent europejski zajmując w 1365 roku Adrianopol,
który został stolicą państwa tureckiego. Konstantynopol znalazł się w
morderczym uścisku posiadłości tureckich, otoczony od strony Azji i
Europy. Stolica Bizancjum przetrwała jeszcze prawie sto lat, ponieważ
Turcy zostawili Konstantynopol na boku, kierując się na Bałkany, gdzie
w roku 1389 pokonali Serbów w bitwie na Kosowym Polu. Pod koniec XV
wieku prawie całe Bałkany i Grecja znalazły się pod panowaniem
tureckim. Wobec tureckiego zagrożenia zaczął się odradzać ruch
krucjatowy. Papieże ogłaszali apele o podjęcie wyprawy przeciwko
zagrażającym chrześcijańskiej Europie muzułmanom, podejmowali wysiłki,
by zebrać na nią środki. Turcy jednak w roku 1396 pod Nikopolis
rozgromili wyprawę krzyżową rycerstwa europejskiego na czele z królem
węgierskim, Zygmuntem Luksemburczykiem. Na początku XV wieku na
państwo tureckie uderzył Timur Chromy (Tamerlan), który rozbił Turków
bitwie pod Ankarą (1402) i spowodował dziesięcioletni okres upadku
Turcji.
Nie udało się zorganizować dalszych działań obronnych przed Turkami,
którzy w powrócili do polityki podbojów w latach 20 XV wieku. W 1444
roku pod Warną wojska dowodzone przez króla Węgier i Polski nie
zdołały zatrzymać postępów tureckich, król Władysław Jagiellończyk,
zwany później Warneńczykiem, poniósł śmierć. Konstantynopola nie
ocaliła także unia zawarta z Kościołem katolickim w 1439 roku we
Florencji. W roku 1453 Konstantynopol został zajęty przez wojska
sułtana Mahmeda II Zdobywcy. Konstantynopol, jako Istambuł, stał się
stolicą Turków. Ekspansja turecka stała się w XV wieku jednym z
ważniejszych czynników sytuacji politycznej w Europie, a szczególnie w
Europie Środkowej. Zdobycie Konstantynopola i upadek Bizancjum były
dla Europy głębokim wstrząsem. Doprowadził on do zakończenia
długotrwałych konfliktów zbrojnych (jak pomiędzy państwami włoskimi).
Jednak niestety w obliczu ekspansji tureckiej ówczesne potęgi
europejskie nie potrafiły współdziałać militarnie i politycznie.
Upadek Konstantynopola pod turecką siłą przyczynił się do zadania
ostatecznego ciosu muzułmanom na Półwyspie Iberyjskim i likwidacji
mauretańskiego królestwa w Grenadzie (1492).
XIII wieku. Była to nowa agresywna wspólnota polityczna. Jej głównym
budowniczym był Osman, który wykorzystał rozpad państwa Turków
Seldżuckich do wzmocnienia swej pozycji.
Następne dziesięciolecia wykorzystali Turcy na ekspansję kosztem
Bizancjum. Po zdobyciu szeregu posiadłości w Azji Mniejszej Osmanowie
przeszli na kontynent europejski zajmując w 1365 roku Adrianopol,
który został stolicą państwa tureckiego. Konstantynopol znalazł się w
morderczym uścisku posiadłości tureckich, otoczony od strony Azji i
Europy. Stolica Bizancjum przetrwała jeszcze prawie sto lat, ponieważ
Turcy zostawili Konstantynopol na boku, kierując się na Bałkany, gdzie
w roku 1389 pokonali Serbów w bitwie na Kosowym Polu. Pod koniec XV
wieku prawie całe Bałkany i Grecja znalazły się pod panowaniem
tureckim. Wobec tureckiego zagrożenia zaczął się odradzać ruch
krucjatowy. Papieże ogłaszali apele o podjęcie wyprawy przeciwko
zagrażającym chrześcijańskiej Europie muzułmanom, podejmowali wysiłki,
by zebrać na nią środki. Turcy jednak w roku 1396 pod Nikopolis
rozgromili wyprawę krzyżową rycerstwa europejskiego na czele z królem
węgierskim, Zygmuntem Luksemburczykiem. Na początku XV wieku na
państwo tureckie uderzył Timur Chromy (Tamerlan), który rozbił Turków
bitwie pod Ankarą (1402) i spowodował dziesięcioletni okres upadku
Turcji.
Nie udało się zorganizować dalszych działań obronnych przed Turkami,
którzy w powrócili do polityki podbojów w latach 20 XV wieku. W 1444
roku pod Warną wojska dowodzone przez króla Węgier i Polski nie
zdołały zatrzymać postępów tureckich, król Władysław Jagiellończyk,
zwany później Warneńczykiem, poniósł śmierć. Konstantynopola nie
ocaliła także unia zawarta z Kościołem katolickim w 1439 roku we
Florencji. W roku 1453 Konstantynopol został zajęty przez wojska
sułtana Mahmeda II Zdobywcy. Konstantynopol, jako Istambuł, stał się
stolicą Turków. Ekspansja turecka stała się w XV wieku jednym z
ważniejszych czynników sytuacji politycznej w Europie, a szczególnie w
Europie Środkowej. Zdobycie Konstantynopola i upadek Bizancjum były
dla Europy głębokim wstrząsem. Doprowadził on do zakończenia
długotrwałych konfliktów zbrojnych (jak pomiędzy państwami włoskimi).
Jednak niestety w obliczu ekspansji tureckiej ówczesne potęgi
europejskie nie potrafiły współdziałać militarnie i politycznie.
Upadek Konstantynopola pod turecką siłą przyczynił się do zadania
ostatecznego ciosu muzułmanom na Półwyspie Iberyjskim i likwidacji
mauretańskiego królestwa w Grenadzie (1492).
Gospodarka średniowiecznej Europy.
Otóż w gospodarce wczesnego średniowiecza zaznacza się, w porównaniu
do sytuacji z czasów antycznych, ogromny regres. Wielkie ośrodki
miejskie popadły w ruinę wraz z upadkiem Cesarstwa Rzymskiego, wskutek
czego życie przeniosło się na wieś. Wyludnione miasta pełniły funkcję
siedzib monarszych, książęcych, czy biskupich. Ich produkcja
rzemieślnicza bardzo spadła - ograniczała się do wytwórczości na rzecz
dworów. Zamarła wielka, dalekosiężna wymiana handlowa w basenie Morza
Śródziemnego. Dominującym typem gospodarowania była gospodarka
naturalna oparta na rolnictwie, hodowli i drobnej działalności
rzemieślniczej oraz handlu wymiennym. Będzie miała ona bardzo istotny
wpływ na wytworzenie się feudalizmu. Obrót pieniądzem praktycznie
zanikł. Po podbojach arabskich w Afryce osłabł handel bizantyjski.
Kupiectwem trudnią się we wczesnośredniowiecznej Europie Arabowie i
Żydzi.
Życie w Europie ma charakter wiejski. Na wsi dominują dwa typy
gospodarstw - wielkie majątki, czyli królewskie, możnowładcze i
klasztorne latyfundia. Składały się z one z ziem należących do domeny
pańskiej oraz gruntów dzierżawionych przez chłopów. Oprócz wielkich
latyfundiów, istniały również drobne gospodarstwa wolnych chłopów.
FEUDALIZM
Był to ustrój społeczny, gospodarczy i polityczny oparty na zależności
pomiędzy ludźmi - lennej i feudalnej. W społeczeństwie feudalnym
dominowali wielcy właściciele ziemscy, zarówno świeccy i duchowni.
Kolejne szczeble drabiny społecznej zajmowali wasale - od potężnych
hrabiów po szeregowych rycerzy posiadających pojedyncze włości (w
zamian za nadanie ziemi zobowiązany był służyć swojemu seniorowi
pomocą wojskową). Najniższą warstwą tego społeczeństwa byli poddani
feudalni - chłopi - zwolnieni od powinności wojskowych, ale zmuszeni
do pracy na rzecz pana (w zamian za ochronę chłopi musieli przekazywać
panu świadczenia w postaci renty feudalnej - np. pańszczyzna)
Po okresie wielkich wędrówek, najazdów i zniszczeń, Europa weszła wraz
z przełomem X i XI wieku w etap względnej stabilizacji i spokoju. To w
okresie pełnego średniowiecza przypada wyraźny postęp technologiczny,
wzrost produkcji rolniczej oraz rzemieślniczej, rozwój wsi i rozkwit
życia miejskiego. Przekształcenia o charakterze gospodarczym miały
znaczący wpływ na społeczeństwo i kulturę Europy pełnego
średniowiecza.
Klimat stał się łagodniejszy, co przyniosło poprawę warunków
życiowych, spadek śmiertelności. Zjawiska te doprowadziły następnie do
przyspieszenia wzrostu demograficznego (do 70mln ludzi na początku XIV
wieku). Zwiększenie liczby ludności (przede wszystkim w ośrodkach
miejskich) zwiększyło z kolei popyt na żywność. Inwestowanie w
rolnictwo, w techniczne ulepszenie produkcji rolnej stało się
opłacalne. Wprowadzono szereg usprawnień w rolnictwie. Przede
wszystkim dążono do zwiększania plonów poprzez poszerzanie areału
ziemi uprawnej poprzez wyrąb lasów, osuszanie bagien. Wprowadzono
także nowy system uprawy roli - trójpolówkę.
Trójpolówka był to system uprawy ziemi polegający na podziale roli na
trzy pola:
- zboże jare (siew na wiosnę)
- zboże ozime (siew zimą)
- ugór (pastwisko).
Najważniejszym elementem trójpolówki była przemienność upraw (ozime na
jare, jare na ugór, ugór na ozime itd.), który to system znacząco
zwiększył wydajność upraw.
Upowszechniły się także żelazne pługi oraz inne narzędzie rolnicze,
chomąto, młyny i wiatraki. Postęp techniczny dokonał się nie tylko w
rolnictwie. Gęstniała sieć dróg, zaczęto budować wsparte na łukach,
kamienne mosty. Następstwem tych zjawisk był wzrost produkcji rolnej,
który z kolei przyczynił się do rozwoju gospodarki towarowo-pieniężnej
oraz rozwoju rzemiosła.
Rozwój rzemiosła wyrażał się w zwiększaniu liczby wykwalifikowanych,
wyspecjalizowanych rzemieślników, którzy mogli poświęcić się tylko
produkcji rzemieślniczej. Rozwój rzemiosła był spowodowany wzrostem
produkcji rolnej (pojawiły się nadwyżki produkcji rolnej) oraz
wzrostem dochodów chłopów. Wraz ze zwiększeniem się możliwości
produkcyjnych wsi europejskiej, ludność rolnicza była w stanie
utrzymać większą liczbę osób, które nie były zaangażowane w produkcje
żywności. Tak, więc obok istniejącego wcześniej rycerstwa i
duchowieństwa pojawiła się coraz liczniejsza warstwa rzemieślników,
wytwarzających i zamieszkujących miasta. Społeczeństwo wczesnego
średniowiecza, które dotychczas składało się z tych, którzy się modlą
(kapłani), walczą (rycerze) i orzą (chłopi) zostało wzbogacone o stan
mieszczański. Jeszcze jedną przyczyną rozwoju rzemiosła był
charakterystyczny dla czasów pełnego średniowiecza, społeczny podział
pracy.
Wspomniane już nadwyżki rolne, które pojawiły się w XI wieku
umożliwiły chłopom zaprzestanie wytwarzania artykułów rzemieślniczych
na własne potrzeby, ponieważ posiadali one od tego momentu pieniądze,
aby je zakupić. Rzemieślnicy mogli zrezygnować z tracenia czasu na
uprawę ziemi i zająć się wyrobem / produkcją rzemieślniczą, ponieważ
na wsi wzrastał popyt na ich wyroby. Zróżnicowaniu zajęć na
wiejskie-rolnicze i miejskie-nierolnicze towarzyszył wzrost i
specjalizacja produkcji rzemieślniczej i rolnej. Społeczny podział
pracy przyspieszał zastąpienie dawnej gospodarki wiejskiej, opartej na
samowystarczalnych włościach, gospodarką towarowo - pieniężną wiążącą
silniej rozwijające się miasta i wieś.
W rozwijających się szybko miastach zwiększało się zapotrzebowanie na
zboże, wełnę, zwierzęta i inne produkty gospodarki wiejskiej.
Mieszczanie, przede wszystkimi kupcy inwestowali z zyskiem w rozwój
rolnictwa (młyny, nowe uprawy), a chłopi w coraz większym stopniu
bogacili się. Sprzedawali oni nadwyżkę plonów na rynku miejskim,
kupowali ziemię, dzierżawili, a także udzielali pożyczek.
Na rozwój rzemiosła i jego postępującą specjalizację zawodową wpłynęło
także powstanie cechów. Cech była to organizacja rzemieślników
miejskich jednej profesji, np. cech kontrolował jakość produkcji,
ustalał ceny towarów, dostarczał surowce, przeprowadzał awans zawodowy
rzemieślników, roztaczał opiekę nad sierotami po członkach cechu.
Elitą cechu byli mistrzowie cechowi, czyli właściciele warsztatów
produkcyjnych (tylko oni posiadali prawo do założenia warsztatu na
terenie miasta). W czasie wojny członkowie cechu bronili wyznaczonego
odcinka murów, posiadali własną kaplicę w kościele miejskim,
organizowali uroczystości dla swojej wspólnoty.
Najbardziej rozwiniętym rzemiosłem średniowiecza było sukiennictwo. W
XIV wiecznej Florencji 1/4 mieszkańców stutysięcznego miasta
utrzymywała się z produkcji sukna wełnianego, które wyrabiano z
importowanej z Anglii wełny.
Poprzez handel nadwyżkami plonów średniowieczna wieś bogaciła się, a
to wpłynęło na rozwój gospodarki towarowo-pieniężnej, która zaczęła
zastępować w coraz większym stopniu gospodarkę naturalną (proces ten
zapoczątkowany został w Europie Zachodniej). Renta feudalna przyjęła
postać czynszu płaconego w pieniądzu. Zjawisko polegające na zmianie
struktury ciężarów chłopskich - zastąpienie robocizn czynszem w
naturze i pieniądzu - to komutacja. W warunkach gospodarki
towarowo-pieniężnej feudałom potrzebującym pieniądza bardziej opłacało
się zmienić pańszczyznę na czynsz oraz zmieszać obszar gospodarstwa
pańskiego na rzecz działek dzierżawionych przez chłopów czynszowych.
Feudałowie często przenosili swoje posiadłości do miast, przekazując
swoje ziemie wsi. Aby zachęcić ludzi do osiedlania się w ich dobrach,
feudał zapewniał osadnikom wolność, dziedziczne prawo do ziemi,
zwolnienie od czynszu przez jakiś czas. Pańszczyzna odrobkowa zanikła
na rzecz renty czynszowej.
do sytuacji z czasów antycznych, ogromny regres. Wielkie ośrodki
miejskie popadły w ruinę wraz z upadkiem Cesarstwa Rzymskiego, wskutek
czego życie przeniosło się na wieś. Wyludnione miasta pełniły funkcję
siedzib monarszych, książęcych, czy biskupich. Ich produkcja
rzemieślnicza bardzo spadła - ograniczała się do wytwórczości na rzecz
dworów. Zamarła wielka, dalekosiężna wymiana handlowa w basenie Morza
Śródziemnego. Dominującym typem gospodarowania była gospodarka
naturalna oparta na rolnictwie, hodowli i drobnej działalności
rzemieślniczej oraz handlu wymiennym. Będzie miała ona bardzo istotny
wpływ na wytworzenie się feudalizmu. Obrót pieniądzem praktycznie
zanikł. Po podbojach arabskich w Afryce osłabł handel bizantyjski.
Kupiectwem trudnią się we wczesnośredniowiecznej Europie Arabowie i
Żydzi.
Życie w Europie ma charakter wiejski. Na wsi dominują dwa typy
gospodarstw - wielkie majątki, czyli królewskie, możnowładcze i
klasztorne latyfundia. Składały się z one z ziem należących do domeny
pańskiej oraz gruntów dzierżawionych przez chłopów. Oprócz wielkich
latyfundiów, istniały również drobne gospodarstwa wolnych chłopów.
FEUDALIZM
Był to ustrój społeczny, gospodarczy i polityczny oparty na zależności
pomiędzy ludźmi - lennej i feudalnej. W społeczeństwie feudalnym
dominowali wielcy właściciele ziemscy, zarówno świeccy i duchowni.
Kolejne szczeble drabiny społecznej zajmowali wasale - od potężnych
hrabiów po szeregowych rycerzy posiadających pojedyncze włości (w
zamian za nadanie ziemi zobowiązany był służyć swojemu seniorowi
pomocą wojskową). Najniższą warstwą tego społeczeństwa byli poddani
feudalni - chłopi - zwolnieni od powinności wojskowych, ale zmuszeni
do pracy na rzecz pana (w zamian za ochronę chłopi musieli przekazywać
panu świadczenia w postaci renty feudalnej - np. pańszczyzna)
Po okresie wielkich wędrówek, najazdów i zniszczeń, Europa weszła wraz
z przełomem X i XI wieku w etap względnej stabilizacji i spokoju. To w
okresie pełnego średniowiecza przypada wyraźny postęp technologiczny,
wzrost produkcji rolniczej oraz rzemieślniczej, rozwój wsi i rozkwit
życia miejskiego. Przekształcenia o charakterze gospodarczym miały
znaczący wpływ na społeczeństwo i kulturę Europy pełnego
średniowiecza.
Klimat stał się łagodniejszy, co przyniosło poprawę warunków
życiowych, spadek śmiertelności. Zjawiska te doprowadziły następnie do
przyspieszenia wzrostu demograficznego (do 70mln ludzi na początku XIV
wieku). Zwiększenie liczby ludności (przede wszystkim w ośrodkach
miejskich) zwiększyło z kolei popyt na żywność. Inwestowanie w
rolnictwo, w techniczne ulepszenie produkcji rolnej stało się
opłacalne. Wprowadzono szereg usprawnień w rolnictwie. Przede
wszystkim dążono do zwiększania plonów poprzez poszerzanie areału
ziemi uprawnej poprzez wyrąb lasów, osuszanie bagien. Wprowadzono
także nowy system uprawy roli - trójpolówkę.
Trójpolówka był to system uprawy ziemi polegający na podziale roli na
trzy pola:
- zboże jare (siew na wiosnę)
- zboże ozime (siew zimą)
- ugór (pastwisko).
Najważniejszym elementem trójpolówki była przemienność upraw (ozime na
jare, jare na ugór, ugór na ozime itd.), który to system znacząco
zwiększył wydajność upraw.
Upowszechniły się także żelazne pługi oraz inne narzędzie rolnicze,
chomąto, młyny i wiatraki. Postęp techniczny dokonał się nie tylko w
rolnictwie. Gęstniała sieć dróg, zaczęto budować wsparte na łukach,
kamienne mosty. Następstwem tych zjawisk był wzrost produkcji rolnej,
który z kolei przyczynił się do rozwoju gospodarki towarowo-pieniężnej
oraz rozwoju rzemiosła.
Rozwój rzemiosła wyrażał się w zwiększaniu liczby wykwalifikowanych,
wyspecjalizowanych rzemieślników, którzy mogli poświęcić się tylko
produkcji rzemieślniczej. Rozwój rzemiosła był spowodowany wzrostem
produkcji rolnej (pojawiły się nadwyżki produkcji rolnej) oraz
wzrostem dochodów chłopów. Wraz ze zwiększeniem się możliwości
produkcyjnych wsi europejskiej, ludność rolnicza była w stanie
utrzymać większą liczbę osób, które nie były zaangażowane w produkcje
żywności. Tak, więc obok istniejącego wcześniej rycerstwa i
duchowieństwa pojawiła się coraz liczniejsza warstwa rzemieślników,
wytwarzających i zamieszkujących miasta. Społeczeństwo wczesnego
średniowiecza, które dotychczas składało się z tych, którzy się modlą
(kapłani), walczą (rycerze) i orzą (chłopi) zostało wzbogacone o stan
mieszczański. Jeszcze jedną przyczyną rozwoju rzemiosła był
charakterystyczny dla czasów pełnego średniowiecza, społeczny podział
pracy.
Wspomniane już nadwyżki rolne, które pojawiły się w XI wieku
umożliwiły chłopom zaprzestanie wytwarzania artykułów rzemieślniczych
na własne potrzeby, ponieważ posiadali one od tego momentu pieniądze,
aby je zakupić. Rzemieślnicy mogli zrezygnować z tracenia czasu na
uprawę ziemi i zająć się wyrobem / produkcją rzemieślniczą, ponieważ
na wsi wzrastał popyt na ich wyroby. Zróżnicowaniu zajęć na
wiejskie-rolnicze i miejskie-nierolnicze towarzyszył wzrost i
specjalizacja produkcji rzemieślniczej i rolnej. Społeczny podział
pracy przyspieszał zastąpienie dawnej gospodarki wiejskiej, opartej na
samowystarczalnych włościach, gospodarką towarowo - pieniężną wiążącą
silniej rozwijające się miasta i wieś.
W rozwijających się szybko miastach zwiększało się zapotrzebowanie na
zboże, wełnę, zwierzęta i inne produkty gospodarki wiejskiej.
Mieszczanie, przede wszystkimi kupcy inwestowali z zyskiem w rozwój
rolnictwa (młyny, nowe uprawy), a chłopi w coraz większym stopniu
bogacili się. Sprzedawali oni nadwyżkę plonów na rynku miejskim,
kupowali ziemię, dzierżawili, a także udzielali pożyczek.
Na rozwój rzemiosła i jego postępującą specjalizację zawodową wpłynęło
także powstanie cechów. Cech była to organizacja rzemieślników
miejskich jednej profesji, np. cech kontrolował jakość produkcji,
ustalał ceny towarów, dostarczał surowce, przeprowadzał awans zawodowy
rzemieślników, roztaczał opiekę nad sierotami po członkach cechu.
Elitą cechu byli mistrzowie cechowi, czyli właściciele warsztatów
produkcyjnych (tylko oni posiadali prawo do założenia warsztatu na
terenie miasta). W czasie wojny członkowie cechu bronili wyznaczonego
odcinka murów, posiadali własną kaplicę w kościele miejskim,
organizowali uroczystości dla swojej wspólnoty.
Najbardziej rozwiniętym rzemiosłem średniowiecza było sukiennictwo. W
XIV wiecznej Florencji 1/4 mieszkańców stutysięcznego miasta
utrzymywała się z produkcji sukna wełnianego, które wyrabiano z
importowanej z Anglii wełny.
Poprzez handel nadwyżkami plonów średniowieczna wieś bogaciła się, a
to wpłynęło na rozwój gospodarki towarowo-pieniężnej, która zaczęła
zastępować w coraz większym stopniu gospodarkę naturalną (proces ten
zapoczątkowany został w Europie Zachodniej). Renta feudalna przyjęła
postać czynszu płaconego w pieniądzu. Zjawisko polegające na zmianie
struktury ciężarów chłopskich - zastąpienie robocizn czynszem w
naturze i pieniądzu - to komutacja. W warunkach gospodarki
towarowo-pieniężnej feudałom potrzebującym pieniądza bardziej opłacało
się zmienić pańszczyznę na czynsz oraz zmieszać obszar gospodarstwa
pańskiego na rzecz działek dzierżawionych przez chłopów czynszowych.
Feudałowie często przenosili swoje posiadłości do miast, przekazując
swoje ziemie wsi. Aby zachęcić ludzi do osiedlania się w ich dobrach,
feudał zapewniał osadnikom wolność, dziedziczne prawo do ziemi,
zwolnienie od czynszu przez jakiś czas. Pańszczyzna odrobkowa zanikła
na rzecz renty czynszowej.
słówka
arch - łobuzerski, figlarny
EXAMPLE: He gave an arch smile when he finished his story.
break down- popsuć się, ulec awarii
short-lived - krótkotrwały, przelotny
EXAMPLE: Unfortunately their marriage proved short-lived.
go with sth - pasować (do czegoś)
I'm not sure if that tie goes with my suit.
to josh - żartować, podśmiewać się z kogoś
EXAMPLE: He is always joshing about her poor French.
look sth up - wyszukać, sprawdzić coś
EXAMPLE: Can you look up the German word for 'industry'?
quack - szarlatan, konował, znachor
EXAMPLE: I'm not going to listen to that quack!
set off - wyruszyć w podróż, wyjechać
EXAMPLE: What time are you setting off for the train station?
show off - popisywać się
EMAPLE: He's always showing off and I can't stand him.
chatterbox - gaduła, papla
EXAMPLE: That pupil is a real chatterbox!
sham - poza, pozór, fikcja, mydlenie oczu
EXAMPLE: The election was a complete sham.
fall over - przewrócić się
EXAMPLE: The old lady fell over on the pavement.
roly-poly - pulczny
EXAMPLE: My uncle is a roly-poly little man.
let sb down- zawieść kogoś, rozczarować
EXAMPLE: I promised to help my sister and I can't let her down.
fall out - pokłócić się z kimś
EXAPLME: She fell out with her parents again.
pick at sth - dziobać, skubać jedzenie
EXAMPLE: I can't stop picking at food while cooking.
kinsman - krewny, powinowaty
EXAMPLE: They called together all their kinsmen and close friends.
sternly - ostro, surowo, stanowczo
EXAMPLE: ''I will not accept this kind of behaviour'' said the teacher sternly.
run down - przejechać kogoś
EXAMPLE: The girl was run down as she was crossing the road.
give sth up - rzucać coś, skończyć z czymś
EXAMPLE: I managed to give up smoking six months ago.
writhe - wić się
EXAMPLE: A woman was writhing in pain on the emergency room floor.
to set sth up - zakładać coś
EXAMPLE: At the age of 36 he set up his own business.
irrelevant - nieistotny, nieważny
EXAMPLE: Her comments were irrelevant to the discussion.
to make up sth - wymyśleć coś
EXAMPLE: She always makes up some funny excuses.
EXAMPLE: He gave an arch smile when he finished his story.
break down- popsuć się, ulec awarii
short-lived - krótkotrwały, przelotny
EXAMPLE: Unfortunately their marriage proved short-lived.
go with sth - pasować (do czegoś)
I'm not sure if that tie goes with my suit.
to josh - żartować, podśmiewać się z kogoś
EXAMPLE: He is always joshing about her poor French.
look sth up - wyszukać, sprawdzić coś
EXAMPLE: Can you look up the German word for 'industry'?
quack - szarlatan, konował, znachor
EXAMPLE: I'm not going to listen to that quack!
set off - wyruszyć w podróż, wyjechać
EXAMPLE: What time are you setting off for the train station?
show off - popisywać się
EMAPLE: He's always showing off and I can't stand him.
chatterbox - gaduła, papla
EXAMPLE: That pupil is a real chatterbox!
sham - poza, pozór, fikcja, mydlenie oczu
EXAMPLE: The election was a complete sham.
fall over - przewrócić się
EXAMPLE: The old lady fell over on the pavement.
roly-poly - pulczny
EXAMPLE: My uncle is a roly-poly little man.
let sb down- zawieść kogoś, rozczarować
EXAMPLE: I promised to help my sister and I can't let her down.
fall out - pokłócić się z kimś
EXAPLME: She fell out with her parents again.
pick at sth - dziobać, skubać jedzenie
EXAMPLE: I can't stop picking at food while cooking.
kinsman - krewny, powinowaty
EXAMPLE: They called together all their kinsmen and close friends.
sternly - ostro, surowo, stanowczo
EXAMPLE: ''I will not accept this kind of behaviour'' said the teacher sternly.
run down - przejechać kogoś
EXAMPLE: The girl was run down as she was crossing the road.
give sth up - rzucać coś, skończyć z czymś
EXAMPLE: I managed to give up smoking six months ago.
writhe - wić się
EXAMPLE: A woman was writhing in pain on the emergency room floor.
to set sth up - zakładać coś
EXAMPLE: At the age of 36 he set up his own business.
irrelevant - nieistotny, nieważny
EXAMPLE: Her comments were irrelevant to the discussion.
to make up sth - wymyśleć coś
EXAMPLE: She always makes up some funny excuses.
wtorek, 15 marca 2011
le nom, l'appelation- nazwa
le prenom- imię
la Mediterranée- Morze Śródziemnomorskie
ensoleié(e)- słoneczny
se caracteriser par- charakteryzować się czymś
un climat- klimat
doux, douce- ciepły, łagodny
agréable- przyjemny
la cote- wybrzeże
une ule- wyspa
une valée- dolina
dur- ostry, ciężki
une altitude= une hauter- wysokość
une plage- plaża
sous la neige- pod śniegiem
sous-marine- w morzu
une richesse- bogactwo
un paysage- pejzaż
des sport nautigues- sporty wodne
un randonneur- spacerowicz
parcourir- przebiec, przebyć
fameaux, fameuse- słynny
certaines- pewnie
jadis- niegdyś
une étape- etap
une époque- epoka
un itineraire- trasa
un chemin, une route, une voie- droga
en route- w drodze
un niveau- poziom
un départ- wyjazd
un voyage- podróż
un séjour- pobyt
séjourneur- przebywać
le lieu de départ- miejsce wyjściowe
accdéder à qch- przystąpić do, dostać się do
traverser- przecinać, przechodzić
les invasions- najazdy
barbare- barbarzyńska
définivement- ostatecznie
cependant- jednakże
la pointe- czubek
le sommet- szczyt
mouvementée- burzliwa(np. historia)
actuellement- teraz, obecnie
maintenant- teraz
malgré tout mimo wszystko
un regard fiér- dumne spojrzenie
particuliérment, spécialement, surtout- szczególnie
demander un entrainement- wymagać treningu
le loi- prawo
le droi- prawo
battre- bić, pobić
batir- budować
partager l'opinion de qn- podzielać czyjeś zdanie
grimper, escalader- wspinać się
une escalade- wspinaczka
partir en randonné=en escalade a la montagne- wyjeźdżać na wycieczkę/ wspinaczkę w góry
le prenom- imię
la Mediterranée- Morze Śródziemnomorskie
ensoleié(e)- słoneczny
se caracteriser par- charakteryzować się czymś
un climat- klimat
doux, douce- ciepły, łagodny
agréable- przyjemny
la cote- wybrzeże
une ule- wyspa
une valée- dolina
dur- ostry, ciężki
une altitude= une hauter- wysokość
une plage- plaża
sous la neige- pod śniegiem
sous-marine- w morzu
une richesse- bogactwo
un paysage- pejzaż
des sport nautigues- sporty wodne
un randonneur- spacerowicz
parcourir- przebiec, przebyć
fameaux, fameuse- słynny
certaines- pewnie
jadis- niegdyś
une étape- etap
une époque- epoka
un itineraire- trasa
un chemin, une route, une voie- droga
en route- w drodze
un niveau- poziom
un départ- wyjazd
un voyage- podróż
un séjour- pobyt
séjourneur- przebywać
le lieu de départ- miejsce wyjściowe
accdéder à qch- przystąpić do, dostać się do
traverser- przecinać, przechodzić
les invasions- najazdy
barbare- barbarzyńska
définivement- ostatecznie
cependant- jednakże
la pointe- czubek
le sommet- szczyt
mouvementée- burzliwa(np. historia)
actuellement- teraz, obecnie
maintenant- teraz
malgré tout mimo wszystko
un regard fiér- dumne spojrzenie
particuliérment, spécialement, surtout- szczególnie
demander un entrainement- wymagać treningu
le loi- prawo
le droi- prawo
battre- bić, pobić
batir- budować
partager l'opinion de qn- podzielać czyjeś zdanie
grimper, escalader- wspinać się
une escalade- wspinaczka
partir en randonné=en escalade a la montagne- wyjeźdżać na wycieczkę/ wspinaczkę w góry
EUROPA LEGITYMIZMU I BUNTU 1815-47
I. FRANCJA:
Na tronie zasiada Ludwik XVIII Burbon, sytuacja jest trudna, ze względu na napływających wciąż emigrantów(arystokracja), Ludwik neutralizuje sytuację. Ogłasza konstytucję, wedle której władza nie pochodzi od ludu, król ma zagwarantowane prawo do wydawania ordonansów. Po nim tron obejmuje jego brat- Karol X. Dąży on do absolutyzmu, ogranicza ruchy społeczno- polityczne. W 1830 wydaje cztery ordonanse:
-zawyża cenzus majątkowy
-wprowadza cenzurę prewencyjną- sprawowanie kontroli urzędniczej nad przekazami jeszcze nie opublikowanymi
-rozwiązuje Izbę Parów
-odszkodowania pieniężne dla emigrantów za utracone podczas rewolucji dobra ziemskie
Wywołało to niezadowolenie i w efekcie:
17-19 lipca -REWOLUCJA LIPCOWA- 3 DNI CHWAŁY
Dochodzi do obalenia Karola X, na tron powołany zostaje Ludwik Filip Orleański,
-zmienia tytuł na króla Francuzów- władza pochodzi od ludu
-obniża cenzus majątkowy
-opiera się przede wszystkim na mieszczaństwie
II. NIDERLANDY(Zjednoczone Królestwo Niderlandów)
1830- powstanie, które doprowadza do rozłąki między Belgią(d. sasko-karbońska) a Holandią(d. orańska)
1830/1- Londyn uznaje istnienie Belgii jako niezależnego państwa
III. WŁOCHY:
Karbonariusze podejmują liczne próby zjednoczenie Włoch, nie doprowadza to do zjednoczenia ani obalenia systemu
VI. SERBIA:
Znajduje się pod panowaniem Imperium Osmańskiego, chce zrzucić zwierzchność Turcji. Działają tam dwa rywalizujące ze sobą rody:
-Jerzy Czarny Karadziordzie
-Miłosz Obrenovic
Obrenovic nie zyskuje poparcia i ginie, Książęta opowiadają się za Jerzym Czarnym.
V. GRECJA:
Znajduje się pod panowaniem Turcji.
Vpslati- przywódca powstania greckiego 1821/2, zakończonego klęską Greków,
Rosja, Anglia, Austria i Prusy postanawiają pomóc Grekom. Są zainteresowane wpływami na sytuację wewnętrzną Grecji,
1827- Navarino, klęska Turków, którzy uznają niepodległość Grecji, tron obejmuje Otto Bawarski(władca niemiecki)
VI. ANGLIA:
obyło się tam bez ruchów rewolucyjnych,
ruch czartystów- zmierzał do wprowadzenia demokratycznych zmian w systemie wyborczym oraz poprawy sytuacji ekonomicznej robotników. Pierwszy dokument czartystów to wydana w 1837 Karta praw ludu (The People's Charter, stąd nazwa ruchu) stworzona w Londyńskim Stowarzyszeniu Robotniczym, zapoczątkowanym przez Williama Lovetta, stolarza-nauczyciela. Karta zawierała postulaty wyborcze: przeprowadzanie rokrocznie wyborów na podstawie powszechnego prawa wyborczego dla mężczyzn po 21 roku życia, zniesienie cenzusu majątkowego dla kandydatów na fotel poselski, tajne głosowanie, przyznanie posłom diet i podział kraju na 200 równych okręgów wyborczych.
VII. ROSJA:
Gdy w 1825 umiera Aleksander I, tron obejmuje jego młodszy syn- Mikołaj I, gdyż prawowity następca tronu- Wielki Książe Konstanty Wielki, rezygnuje z niego dla Polki- Joanny Grudzińskiej(mezalians),
W Rosji kształtują się dwa ruchy rewolucyjne:
-południowy- ośrodek w Tulczynie, b.radykalny, dązący do republiki
-północny- o: Petersburg, dążący do monarchii konstytucyjnej
W 1825 wojsko odmawia Mikołajowi I złożenia przysięgi posłuszeństwa, krzyczy: "Niech żyje car Konstanty i jego żona konstytucja!"
Na tronie zasiada Ludwik XVIII Burbon, sytuacja jest trudna, ze względu na napływających wciąż emigrantów(arystokracja), Ludwik neutralizuje sytuację. Ogłasza konstytucję, wedle której władza nie pochodzi od ludu, król ma zagwarantowane prawo do wydawania ordonansów. Po nim tron obejmuje jego brat- Karol X. Dąży on do absolutyzmu, ogranicza ruchy społeczno- polityczne. W 1830 wydaje cztery ordonanse:
-zawyża cenzus majątkowy
-wprowadza cenzurę prewencyjną- sprawowanie kontroli urzędniczej nad przekazami jeszcze nie opublikowanymi
-rozwiązuje Izbę Parów
-odszkodowania pieniężne dla emigrantów za utracone podczas rewolucji dobra ziemskie
Wywołało to niezadowolenie i w efekcie:
17-19 lipca -REWOLUCJA LIPCOWA- 3 DNI CHWAŁY
Dochodzi do obalenia Karola X, na tron powołany zostaje Ludwik Filip Orleański,
-zmienia tytuł na króla Francuzów- władza pochodzi od ludu
-obniża cenzus majątkowy
-opiera się przede wszystkim na mieszczaństwie
II. NIDERLANDY(Zjednoczone Królestwo Niderlandów)
1830- powstanie, które doprowadza do rozłąki między Belgią(d. sasko-karbońska) a Holandią(d. orańska)
1830/1- Londyn uznaje istnienie Belgii jako niezależnego państwa
III. WŁOCHY:
Karbonariusze podejmują liczne próby zjednoczenie Włoch, nie doprowadza to do zjednoczenia ani obalenia systemu
VI. SERBIA:
Znajduje się pod panowaniem Imperium Osmańskiego, chce zrzucić zwierzchność Turcji. Działają tam dwa rywalizujące ze sobą rody:
-Jerzy Czarny Karadziordzie
-Miłosz Obrenovic
Obrenovic nie zyskuje poparcia i ginie, Książęta opowiadają się za Jerzym Czarnym.
V. GRECJA:
Znajduje się pod panowaniem Turcji.
Vpslati- przywódca powstania greckiego 1821/2, zakończonego klęską Greków,
Rosja, Anglia, Austria i Prusy postanawiają pomóc Grekom. Są zainteresowane wpływami na sytuację wewnętrzną Grecji,
1827- Navarino, klęska Turków, którzy uznają niepodległość Grecji, tron obejmuje Otto Bawarski(władca niemiecki)
VI. ANGLIA:
obyło się tam bez ruchów rewolucyjnych,
ruch czartystów- zmierzał do wprowadzenia demokratycznych zmian w systemie wyborczym oraz poprawy sytuacji ekonomicznej robotników. Pierwszy dokument czartystów to wydana w 1837 Karta praw ludu (The People's Charter, stąd nazwa ruchu) stworzona w Londyńskim Stowarzyszeniu Robotniczym, zapoczątkowanym przez Williama Lovetta, stolarza-nauczyciela. Karta zawierała postulaty wyborcze: przeprowadzanie rokrocznie wyborów na podstawie powszechnego prawa wyborczego dla mężczyzn po 21 roku życia, zniesienie cenzusu majątkowego dla kandydatów na fotel poselski, tajne głosowanie, przyznanie posłom diet i podział kraju na 200 równych okręgów wyborczych.
VII. ROSJA:
Gdy w 1825 umiera Aleksander I, tron obejmuje jego młodszy syn- Mikołaj I, gdyż prawowity następca tronu- Wielki Książe Konstanty Wielki, rezygnuje z niego dla Polki- Joanny Grudzińskiej(mezalians),
W Rosji kształtują się dwa ruchy rewolucyjne:
-południowy- ośrodek w Tulczynie, b.radykalny, dązący do republiki
-północny- o: Petersburg, dążący do monarchii konstytucyjnej
W 1825 wojsko odmawia Mikołajowi I złożenia przysięgi posłuszeństwa, krzyczy: "Niech żyje car Konstanty i jego żona konstytucja!"
Kongres wiedeński
Zwany inaczej tańczącym kongresem.
Zasady:
1) restauracja- przywrócenie konkretnych rodów na trony europejskie
2) równowaga europejska- utrzymanie przyjętego ładu
3) legitymizm- prawowitość- siły zewnętrzne nie mogą wpływać na zmianę postanowień kongresu
W Kongresie udział brali:
Talleyrand(Francja), Castlereagh(Anglia), Meternich, Aleksander I, Fryderyk Wilhelm III, August Saski
Sprawa polska:
utworzono Królestwo Polskie (Kongresówkę),
Prusy: ziemie poznańskie
utworzono Wolne Miasto Kraków
Rosja- Białystok
Austria- Okręg Tarnopolski
KRÓL: car Aleksander I
Z
ZMIANY TERYTORIALNE W EUROPIE:
- przywrócono Państwo Kościelne, na jego czele stał papież
-Włochy rozbite(HABSBURGOWIE)
-Lombardia i Wenecja włączone do Austrii
-Królestwo Obojga Sycylii (BURBONOWIE)
-utworzono Królestwo Zjednoczonych Niderlandów (dynastia orańska)
-Francja wraca do granic sprzed okresu Napoleońskiego, na tronie Ludwik XVIII Burbon
-Związek Reński przekształcony na Związek Niemiecki, hegemon- Cesarstwo Austrii
-Szwajcaria Państwem Neutralnym
-Finlandia wcielona do Rosji
-Norwegia przyłączona do Szwecji na mocy unii realnej (Karol Bernadette)
-Anglia wciela Irlandię, Eolię, Trynidad
1815- powołanie Świętego Przymierza- z inicjatywy cara Aleksandra I
nie ma w nim: Anglii, Szwajcarii, P. Kościelnego, Turcji
1820- spotkanie w Opawie, państwa mogą korzystać z wojska
1815- ROSJA, AUSTRIA, ANGLIA, PRUSY- czwór-przymierze: związek państw przeciwko Francji,
w 1818 przekształcony w Koncert Mocarstw, dołącza się Francja,
1853- wybucha wojna krymska, przestaje istnieć przymierze, gdyż interesy państw są sprzeczne.
Zasady:
1) restauracja- przywrócenie konkretnych rodów na trony europejskie
2) równowaga europejska- utrzymanie przyjętego ładu
3) legitymizm- prawowitość- siły zewnętrzne nie mogą wpływać na zmianę postanowień kongresu
W Kongresie udział brali:
Talleyrand(Francja), Castlereagh(Anglia), Meternich, Aleksander I, Fryderyk Wilhelm III, August Saski
Sprawa polska:
utworzono Królestwo Polskie (Kongresówkę),
Prusy: ziemie poznańskie
utworzono Wolne Miasto Kraków
Rosja- Białystok
Austria- Okręg Tarnopolski
KRÓL: car Aleksander I
Z
ZMIANY TERYTORIALNE W EUROPIE:
- przywrócono Państwo Kościelne, na jego czele stał papież
-Włochy rozbite(HABSBURGOWIE)
-Lombardia i Wenecja włączone do Austrii
-Królestwo Obojga Sycylii (BURBONOWIE)
-utworzono Królestwo Zjednoczonych Niderlandów (dynastia orańska)
-Francja wraca do granic sprzed okresu Napoleońskiego, na tronie Ludwik XVIII Burbon
-Związek Reński przekształcony na Związek Niemiecki, hegemon- Cesarstwo Austrii
-Szwajcaria Państwem Neutralnym
-Finlandia wcielona do Rosji
-Norwegia przyłączona do Szwecji na mocy unii realnej (Karol Bernadette)
-Anglia wciela Irlandię, Eolię, Trynidad
1815- powołanie Świętego Przymierza- z inicjatywy cara Aleksandra I
nie ma w nim: Anglii, Szwajcarii, P. Kościelnego, Turcji
1820- spotkanie w Opawie, państwa mogą korzystać z wojska
1815- ROSJA, AUSTRIA, ANGLIA, PRUSY- czwór-przymierze: związek państw przeciwko Francji,
w 1818 przekształcony w Koncert Mocarstw, dołącza się Francja,
1853- wybucha wojna krymska, przestaje istnieć przymierze, gdyż interesy państw są sprzeczne.
poniedziałek, 14 marca 2011
Hymn "Smutno mi, Boże" Słowacki- analiza i interpetacja
Hymn o incipiu "Smutno mi, Boże" Słowackiego powstał podczas podróży poety do Aleksandrii. W obliczu bezkresnej przestrzeni morza i blasków zachodzącego słońca dokonał w nim poeta wynurzenia bogatego w skargi, tęsknoty i refleksje. Kunsztowna forma utworu jak i powtarzający się refren nadają mu charakter uroczysty, a nawet modlitewny.
W pierwszej zwrotce podmiot skarży się, że mimo uroków i powabów świata, jakie rozpościera przed nim Bóg, jest on nieszczęśliwy
"Choć mi tak niebo złocisz i morze,
Smutno mi Boże!"
W drugiej zwrotce poeta porównuje się do kłosu, wciąż niesytego i nieszczęśliwego w swej samotności i wyobcowaniu.
"Jak puste kłosy z podniesioną głową
Stoję rozkoszy próżen i dosytu."
Podmiot nie chce ujawniać przed obcymi swojego nieszczęścia, jedynie przed Bogiem, nieszczęsny samotnik może o:głąb serca otworzyć".
Swoją tęsknotę porównuje poeta do żalu małego dziecka, opuszczonego przez matkę. Mówi o swoim osamotnieniu na obczyźnie, o tęsknocie za ojczyzną, o wspomnieniach, jakie nasuwa widok bocianów. Poeta boleje nad swoim tułaczym żywotem, nad tym, że nie zdążył poznać rodzinnego domu, obawia się niepewnej śmierci. Wie, że nie czeka go pośmiertna chwała, zwieńczona pochówkiem w marmurze. Wspomina też dziecko, którego ze względu na przymusową emigrację nie mógł zaadoptować. Ubolewa, że mimo modlitw dziecka, prawdopodobnie nigdy już nie powróci do kraju, ale resztę życia spędzi tułając się po świecie.
Utwór zamyka refleksja o przemijaniu, zawarta w ostatniej strofie. Przeciwstawia w niej poeta nienaruszalność i stałość świata marności i przemijalności ludzkiego życia
"Na tęczę blasków, którą tak ogromnie
Anieli twoi w niebie rozpostarli,
Nowi gdzieś ludzie w sto lat będą po mnie
Patrzący- marli."
W pierwszej zwrotce podmiot skarży się, że mimo uroków i powabów świata, jakie rozpościera przed nim Bóg, jest on nieszczęśliwy
"Choć mi tak niebo złocisz i morze,
Smutno mi Boże!"
W drugiej zwrotce poeta porównuje się do kłosu, wciąż niesytego i nieszczęśliwego w swej samotności i wyobcowaniu.
"Jak puste kłosy z podniesioną głową
Stoję rozkoszy próżen i dosytu."
Podmiot nie chce ujawniać przed obcymi swojego nieszczęścia, jedynie przed Bogiem, nieszczęsny samotnik może o:głąb serca otworzyć".
Swoją tęsknotę porównuje poeta do żalu małego dziecka, opuszczonego przez matkę. Mówi o swoim osamotnieniu na obczyźnie, o tęsknocie za ojczyzną, o wspomnieniach, jakie nasuwa widok bocianów. Poeta boleje nad swoim tułaczym żywotem, nad tym, że nie zdążył poznać rodzinnego domu, obawia się niepewnej śmierci. Wie, że nie czeka go pośmiertna chwała, zwieńczona pochówkiem w marmurze. Wspomina też dziecko, którego ze względu na przymusową emigrację nie mógł zaadoptować. Ubolewa, że mimo modlitw dziecka, prawdopodobnie nigdy już nie powróci do kraju, ale resztę życia spędzi tułając się po świecie.
Utwór zamyka refleksja o przemijaniu, zawarta w ostatniej strofie. Przeciwstawia w niej poeta nienaruszalność i stałość świata marności i przemijalności ludzkiego życia
"Na tęczę blasków, którą tak ogromnie
Anieli twoi w niebie rozpostarli,
Nowi gdzieś ludzie w sto lat będą po mnie
Patrzący- marli."
sobota, 12 marca 2011
DE CALENDARIO GREGORIO
Rok ma 12 miesięcy, 52 tygodnie i jeden dzień, dni zaś 365 i prawie 6 godzin. Cztery razy po 6 godzin w pojedynczych 4 latach dają jeden dzień. Stąd jest rok przestępny.
Wiemy jednak, że 6 godzin to nie jest całych 6 godzin, ponieważ do ich uzupełnienia brakuje 11 minut. Z tych 11 minut pominiętych z biegiem czasu od 46 r.p.n.Ch. do 1582 r.p.n.Ch. powstało 10 dni. Dlatego papież Grzegorz XIII dokonał korekty kalendarza i owych 10 dni zostało usuniętych z kalendarza. W roku w październiku
Wiemy jednak, że 6 godzin to nie jest całych 6 godzin, ponieważ do ich uzupełnienia brakuje 11 minut. Z tych 11 minut pominiętych z biegiem czasu od 46 r.p.n.Ch. do 1582 r.p.n.Ch. powstało 10 dni. Dlatego papież Grzegorz XIII dokonał korekty kalendarza i owych 10 dni zostało usuniętych z kalendarza. W roku w październiku
FAMA CRESCIT EUNDO- Plotka rośnie, idąc.
SIC TRANSIT GLORIA MUNDI- Tak przemija chwała świata.
SIC ITUR AD ASTRA- Tak się idzie do gwiazd.
PER APERA ITUR AD ASTRA.- Przez cierpienie idź do gwiazd.
SUAVIS LABORUM EST PREATERITORUM MEMORIA- Pamięć o dawnych trudach jest słodka.
NUDE SOLET PULSA CANDIDUS IRE DIES- Zwykle, gdy chmura pierzcha, wschodzi jasny dzień,
OMNIA IAM FIENT, FIERI QUAE POOSSE NEGABAM- Stało się wszystko, o czym powiedziałem, że się stanie.
NIHIL FIERI SINE CAUSA POTEST- Nic nie może stać się bez przyczyny.
ARBOR BONA BONOS FRUCTOS FERT- Dobre drzewo przynosi dobre owoce.
STULTI TIMENT FORTUNA, SAPIENTES FERUNT- Głupi boją się losu, mądrzy go znoszą.
NEMO POTEST PERDONAM DIU FERRE- Nikt nie może długo nosić maski.
QUOD MALE FERS, ASSUESCE FERRE: FERES BENE- Co źle znosisz, przyzwyczajaj się, będziesz
LEVE FIT ONUS, QUOD BENE FERTUR - Lekki staje się ciężar, który się dobrze niesie.
ReLATA RREFERO- Powtarzam, co usłyszałem.
ACCIPERE PRAESTAT QUAM INFERRE INIURAM-
MORS NON REDDIT, QUOD ABSTULIT- Śmierć nie oddaje tego, co zabrała.
CONFER- Porównaj
DULCE ET DECORUYM EST PRO PATRIA MORI-
ROMA LOCUTA, CAUSA FINITA EST- Rzym się wypowiedział, sprawa skończona.
AUT VINCERE, AUT MORI- wYGRAJ ALBO UMRZYJ.
PARIETI LOQUERIS- Mówisz do ściany
NON PROGREDI EST REGREDI- Brak rozwoju jest cofaniem się.
PRIMUM VIVERE, DEINDE PHILOSOPFARI- Najpierw żyj, potem filozofuj.
QUEM DI DILLIGUNT ADULESCENS MORITUR- Kogo kochają bogowie, ten wcześnie umiera.
AGNUS DEI, QUI TOLLIS PECCATA MUNDI: MISERERE NOBIS!- Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, zmiłuj się nad namI.
GLORIA VIRTUTEM TAMQUAM UMBRA SEQUITUR- Sława idzie za męstwem jak cień.
HIC MORTUI VIVUNT, HIC MUTI LOQUUNTUR- Tu żyją umarli, tu mówią niemi.
Audentes fortuna iuvat- Los sprzyja odważnym.
AGENDO ET AUDENDO RES ROMANA CREVIT- Działąnie i odwaga ...
FIDE, SED ANTE VIDE, CUI TUTO FIDERE POSSIT- Ufaj, lecz zanim zaufasz, upewnij się
MEMINI TUI, MEMENTO MEI-
ODI ET AMO- Kocham i nienawidzę!
AEQUAM MEMENTO REBUS IN ARDUIS SERVARTE MENTEM-
ODERUNT HILAREM TRISTES TRISTEMQUE IOCOSI-
IBSE IUBET MORTIS TE MEMINISSE DEUS-
QUONIAM SONUM AUDIO, EO -Ponieważ słyszę głos, idę.
EO IBIS, QUO OMNES IERUNT, EUNT, IBUNT-
IGNOTA ISTI VIA, QUA ANTEA BEMO UNQUAM IERANT- Nieznana droga, którą nikt wcześniej
BONUS INTRA, MELIOR EXI- Wejdź dobry, wyjdź lepszy/
ABIIT, NON OBIIT -Odszedł, nie umarł.
VIATORES NON EUNT, UT EANT -Podrózni nie idą, by iść.
DIXIT DEUS: FIAT LUX ET LUX FAXTA EST -Powiedział Bóg: Niech się stanie światło i
TOLLE ILLUM LIBRUM ET LEGE -Podnieś tę książkę i czytaj!
MISERERE MEI- Zmiłuj się nade mną!
GUSTAVUS MORTUUS EST, NATUS EST CONRADUS- =/=
SAPERE AUDE-Odważ się być mądrym.
SAPERE AUSO- Temu, który odważył się być mądrym.
GAUDEAMUS IGITUR IUVENES DUM SUMUS- Cieszmy się dopóki jesteśmy młodzi.
DEO OMNIPOTENTI CONFISUS SUM -Bogu Wszechmogącemu zaufałem.
MEMENTO TE HOMINEM ESSE -Pamiętaj, że jesteś człowiekem.
ODERO, SI POTERO, SI NON, INVITUS AMABO -Znienawidzę, jeśli zdołam, jeśli nie, będę k
OMNES HOMINES NATURA LIBERTATI STUDENT ET CONDICIONEM SERVITUTIS ODERUNT- W naturze każdego człowieka leży umiłowanie wolności i nienawiść do niewolnictwa(Caesar)
FAC ET PERFICE, QUOD SEMEL COEPIDTI -Dokończ, coś zaczął.
SAPIENS MAGNITUDINEM SUAM NOVIT- Mądrzy znają swoją wartość.
SIC TRANSIT GLORIA MUNDI- Tak przemija chwała świata.
SIC ITUR AD ASTRA- Tak się idzie do gwiazd.
PER APERA ITUR AD ASTRA.- Przez cierpienie idź do gwiazd.
SUAVIS LABORUM EST PREATERITORUM MEMORIA- Pamięć o dawnych trudach jest słodka.
NUDE SOLET PULSA CANDIDUS IRE DIES- Zwykle, gdy chmura pierzcha, wschodzi jasny dzień,
OMNIA IAM FIENT, FIERI QUAE POOSSE NEGABAM- Stało się wszystko, o czym powiedziałem, że się stanie.
NIHIL FIERI SINE CAUSA POTEST- Nic nie może stać się bez przyczyny.
ARBOR BONA BONOS FRUCTOS FERT- Dobre drzewo przynosi dobre owoce.
STULTI TIMENT FORTUNA, SAPIENTES FERUNT- Głupi boją się losu, mądrzy go znoszą.
NEMO POTEST PERDONAM DIU FERRE- Nikt nie może długo nosić maski.
QUOD MALE FERS, ASSUESCE FERRE: FERES BENE- Co źle znosisz, przyzwyczajaj się, będziesz
LEVE FIT ONUS, QUOD BENE FERTUR - Lekki staje się ciężar, który się dobrze niesie.
ReLATA RREFERO- Powtarzam, co usłyszałem.
ACCIPERE PRAESTAT QUAM INFERRE INIURAM-
MORS NON REDDIT, QUOD ABSTULIT- Śmierć nie oddaje tego, co zabrała.
CONFER- Porównaj
DULCE ET DECORUYM EST PRO PATRIA MORI-
ROMA LOCUTA, CAUSA FINITA EST- Rzym się wypowiedział, sprawa skończona.
AUT VINCERE, AUT MORI- wYGRAJ ALBO UMRZYJ.
PARIETI LOQUERIS- Mówisz do ściany
NON PROGREDI EST REGREDI- Brak rozwoju jest cofaniem się.
PRIMUM VIVERE, DEINDE PHILOSOPFARI- Najpierw żyj, potem filozofuj.
QUEM DI DILLIGUNT ADULESCENS MORITUR- Kogo kochają bogowie, ten wcześnie umiera.
AGNUS DEI, QUI TOLLIS PECCATA MUNDI: MISERERE NOBIS!- Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, zmiłuj się nad namI.
GLORIA VIRTUTEM TAMQUAM UMBRA SEQUITUR- Sława idzie za męstwem jak cień.
HIC MORTUI VIVUNT, HIC MUTI LOQUUNTUR- Tu żyją umarli, tu mówią niemi.
Audentes fortuna iuvat- Los sprzyja odważnym.
AGENDO ET AUDENDO RES ROMANA CREVIT- Działąnie i odwaga ...
FIDE, SED ANTE VIDE, CUI TUTO FIDERE POSSIT- Ufaj, lecz zanim zaufasz, upewnij się
MEMINI TUI, MEMENTO MEI-
ODI ET AMO- Kocham i nienawidzę!
AEQUAM MEMENTO REBUS IN ARDUIS SERVARTE MENTEM-
ODERUNT HILAREM TRISTES TRISTEMQUE IOCOSI-
IBSE IUBET MORTIS TE MEMINISSE DEUS-
QUONIAM SONUM AUDIO, EO -Ponieważ słyszę głos, idę.
EO IBIS, QUO OMNES IERUNT, EUNT, IBUNT-
IGNOTA ISTI VIA, QUA ANTEA BEMO UNQUAM IERANT- Nieznana droga, którą nikt wcześniej
BONUS INTRA, MELIOR EXI- Wejdź dobry, wyjdź lepszy/
ABIIT, NON OBIIT -Odszedł, nie umarł.
VIATORES NON EUNT, UT EANT -Podrózni nie idą, by iść.
DIXIT DEUS: FIAT LUX ET LUX FAXTA EST -Powiedział Bóg: Niech się stanie światło i
TOLLE ILLUM LIBRUM ET LEGE -Podnieś tę książkę i czytaj!
MISERERE MEI- Zmiłuj się nade mną!
GUSTAVUS MORTUUS EST, NATUS EST CONRADUS- =/=
SAPERE AUDE-Odważ się być mądrym.
SAPERE AUSO- Temu, który odważył się być mądrym.
GAUDEAMUS IGITUR IUVENES DUM SUMUS- Cieszmy się dopóki jesteśmy młodzi.
DEO OMNIPOTENTI CONFISUS SUM -Bogu Wszechmogącemu zaufałem.
MEMENTO TE HOMINEM ESSE -Pamiętaj, że jesteś człowiekem.
ODERO, SI POTERO, SI NON, INVITUS AMABO -Znienawidzę, jeśli zdołam, jeśli nie, będę k
OMNES HOMINES NATURA LIBERTATI STUDENT ET CONDICIONEM SERVITUTIS ODERUNT- W naturze każdego człowieka leży umiłowanie wolności i nienawiść do niewolnictwa(Caesar)
FAC ET PERFICE, QUOD SEMEL COEPIDTI -Dokończ, coś zaczął.
SAPIENS MAGNITUDINEM SUAM NOVIT- Mądrzy znają swoją wartość.
"Lila Weneda"
"Lila Weneda uzupełniła lukę wśród dramatów, które nie wyrażały walki narodowej, powstania listopadowego- Dziadach, Kordianie, Anhellim." Juliusz Kleiner
czas i miejsce akcji: prapoczątki Polaków, czyli przybycie Lecha na tereny nadgoplańskie; VI w.n.e
tłem jest podbój słowiańskich Wenedów przez Lechitów, którzy przybyli do kraju wendyjskiego, by osiedlić się w nim na stałe.
Ścisły związek z dramatem miały dwa opublikowane później wiersze, w tym "Grób Agamemnona", który pierwotnie miał być włączony w list do Krasińskiego zamieszczony na wstępie.
Lilia Weneda to dramat o tragicznej wojnie narodowej. Antoni Malecki stwierdza, że poeta przedstawia klęskę idei, narodu i społeczeństwa.
Słowcki szukał też etnogenezy narodu polskiego.
Idea swoistości etnicznej społeczeństwa, przy czym Słowacki zawarł swoją idee w Wandejczykach, Lechici reprezentowali bezmyślnych barbarzyńców.
"Romantyczne rozumienie historii w swym programowym niejako założeniu opierało się nie tylko na sprawdzonych i sprawdzalnych faktach przyczynowo- skutkowym łańcuchu wydarzeń, ile na poszukiwaniu głównych linii przewodnich w dziejach, pojmowanych jako proces historyczny w wielkowymiarowym ujęciu, czyli obejmujący duże przestrzenie czasu w syntetycznym skrócie. Stąd też przychodzi skłonność romantyków do refleksji historiozoficznej." Julian Maślanka
duch dziejów- heglowskie pojęcie
LECHICI TO PRZODKOWIE SZLACHTY
"A teraz pójdę w tej zbroi do Lecha;
I będę, jakbym przywędrował z lachem,
Służyć u Lecha i zwać się ślachciem."
czas i miejsce akcji: prapoczątki Polaków, czyli przybycie Lecha na tereny nadgoplańskie; VI w.n.e
tłem jest podbój słowiańskich Wenedów przez Lechitów, którzy przybyli do kraju wendyjskiego, by osiedlić się w nim na stałe.
Ścisły związek z dramatem miały dwa opublikowane później wiersze, w tym "Grób Agamemnona", który pierwotnie miał być włączony w list do Krasińskiego zamieszczony na wstępie.
Lilia Weneda to dramat o tragicznej wojnie narodowej. Antoni Malecki stwierdza, że poeta przedstawia klęskę idei, narodu i społeczeństwa.
Słowcki szukał też etnogenezy narodu polskiego.
Idea swoistości etnicznej społeczeństwa, przy czym Słowacki zawarł swoją idee w Wandejczykach, Lechici reprezentowali bezmyślnych barbarzyńców.
"Romantyczne rozumienie historii w swym programowym niejako założeniu opierało się nie tylko na sprawdzonych i sprawdzalnych faktach przyczynowo- skutkowym łańcuchu wydarzeń, ile na poszukiwaniu głównych linii przewodnich w dziejach, pojmowanych jako proces historyczny w wielkowymiarowym ujęciu, czyli obejmujący duże przestrzenie czasu w syntetycznym skrócie. Stąd też przychodzi skłonność romantyków do refleksji historiozoficznej." Julian Maślanka
duch dziejów- heglowskie pojęcie
LECHICI TO PRZODKOWIE SZLACHTY
"A teraz pójdę w tej zbroi do Lecha;
I będę, jakbym przywędrował z lachem,
Służyć u Lecha i zwać się ślachciem."
Lechitom zostały przypisane liczne wady szlachty.
Dorota Siwicka:
"Lilla Weneda(1840) miała być kontynuacją kronik historycznych, rozpoczętych "Balladyną". Przedstawia mityczną historię podboju Wenedów przez Lechitów. Ostateczną przyczyną klęski Wenedów jest przeznaczenie, tajemnicza klątwa. Ginącego narodu nie mogą ocalić żadne ludzkie działąnia, ironiczny los przynosi zwycięstwo nędznym Lechitom. Jesyną siła zdolną uchylić fatalizm wyrokjów jest harfa i pieśń magicznej mocy, którą potrafi zagra ć król Derwid, lecz zostaje ona przez Wenedów utracona. Owa harfa, która nie zagrała, uważana bywa za symboliczną poprzedniczkę złotego rogu z Wesela Wyspiańskiego. / Lilla Weneda jest mroczną tragednią o fatalistycznym nieszczęściu, odczytywaną jako jeden z utworów przedstawiających metaforycznie klęskę powstania listopadowego. Nie znać w niej owego ariostycznego uśmiechu, który pobrzmiewa w Balladynie. Ludvico Ariosto, renesansowy włoski poeta, autor poematu Orlando Szalony, w którym z dużą dowolnością potraktował materię historyczną. Również Słowacki w Balladynie gra z dużą dowolnością, wg Wiktora Weintrauba, pozwoliła ona poecie (zabawa w Szekspira) pozwoliła poecie na podkreślenie poetyckiego dystansu do przedstawionego świata i zaznaczenie własnej, artystycznej ironii.
Koncepcja ironii artystycznej- nazwana zostala [przez Schegla ironią romatyczną- wykształcona w filozofii i estetyce niemieckiego romantyzmuu i odegrala przelomową rolę w nowoczens
czwartek, 10 marca 2011
Kordian- ostatnie sceny/ bardzo pobieżna analiza
W dalszej ciągu Diabeł stara się zwieść Kordiana, rozprawia o zgubnym wpływie wieszczów narodowych, także o heglowskim heglowskiej teorii idealizmu ewolucyjnego, w końcu w rażący sposób przeinacza biblijne treści. Jego wywody męczą i niepokoją Kordiana, z początku jest to niepokój intuicyjny, bohater nie wie bowiem z kim ma do czynienia, później jednak zdaje sobie sprawę, że rozmawia z Diabłem :"Szatanie!/Przyszedłeś tu zabijać duszy mojej duszę."
Następnie przedkłada Kordianowi własną bezbożną teorię stworzeniu świata, na koniec zaś pokazuje mu dwoje szaleńców przekonanych, że poświęcają się dla ojczyzny: jeden twierdzi, że jest krzyżem na którym umarł Chrystus, drugi - że podtrzymuje niebo, chroniąc ludzkość przed jego upadkiem. Doktor tłumaczy, iż tych dwóch również poświęca się dla ludzkość. Sam Kordian uznaje ich za niespełna rozumu. Doktor pragnie w ten sposób zasugerować Kordianowi, iż jego idea ma tą samą wartość co urojenia chorych.
Naraz do szpitalnej sali wdziera się z żołnierzami i nakazem pojmania Kordiana Wielki Książę Konstanty. Doktor, będący tylko kolejną projekcją wyobraźni rozgorączkowanego młodzieńca, znika. Kordian ma być poprowadzony na Plac Saski.
W scenie kolejnej na Placu Saskim w Warszawie zbierają się żołnierze, tworząc zgrabny szyk. Gra Orkiestra, towarzyszy jej śpiew chóru. Car uroczyście pozdrawia wojaków. Kilku żołnierzy przyprowadza Kordiana. Książe Konstanty ubliża Kordianowi i wygraża mu straszliwą śmiercią przez rozerwanie końmi. Ostatecznie rozkazuje mu, by dokonał bohaterskiego i karkołomnego wyczynu- mianowicie, by przeskoczył przez karabiny ustawione na sztorc. Kordian jednak milczy jak zaklęty i mimo coraz to nowych gróźb Księcia, ani myśli stosować się do jego żądań. Nie przekonuje go nawet szansa na zachowanie życia, przeciwnie, bohater pogardza nim, mówi:
Gdyby dar żywota
Można zyskać ruszeniem placa u tej ręki,
To nie ruszyłbym palcem." Dopiero wobec zniewag i obelg Księcia wobec polskich żołnierzy, każe przyprowadzić sobie konia i decyduje się skakać. Próba przebiega pomyślnie, Kordian uchodzi z życiem. Zachwycony książę, zachwala na zmianę konia i "Chwackiego młodzieńca". Obiecuje zawiesić wyrok śmierci, car jednak zwraca się potajemnie do generałów z prośbą o sąd wojenny i wydanie rozkazu rozstrzelania Kordiana. Tymczasem Wielki Książe rozkazuje orkiestrze grać Mazurek Dąbrowskiego. Zostaje tu nakreślony mit Wielkiego Księcia Konstantego- przyjaciela Polaków, rozważającego nawet- jak utrzymywano- objęcie dowództwa w powstaniu listopadowym.
W następnej scenie, znadujcy się wraz ze starum sługą Grzegorzem oraz księdziem w celi Kordian spowiada się przed śmiercią i żegna z życiem oraz ze sługą. Okazuje się, że nie miał on w życiu żadnych przyjaciół ani bliskich. Boi się samotności
"Jakiś głos tęskny słuszę w duszy echu;
Pamiątake woła...i śladu na świecie."
Kordian nie chce znać ludzi, ale jest ciekaw ziemi, wie, że wiele jest rzeczy, których nie dane mu było w życiu zaznać
"Jest pewnie piękny kwiat...a ja go nie znam!....(...)
Ludzi znać nie chcę, l;ecz niech się obeznam
z ziemią, piastunką ludzi!..."
Czuje się samotnym indywidualistą, ale jednocześnie raduje go myśl, że nie jest biernym człowiekiem z tłumu, który godzi się na tyranię Cara. Próbował przeciwstawić się narzuconej władzy, walczył. Jest narodowym bohaterem zasilającym szeregi „zmarłych Polaków”. Mówi:
„Nie będę z nimi! – Niech słowo ojczyzna
Zmaleje dźwiękiem do trzech liter cara;”
Po odejściu księdza, Grzegorz przypomina sobie o nieudanej próbie samobójczej Kordiana i na jej karby składa na karby obecną niedolę K.- ciążący nad nim wyrok śmierci. Sługa, na życzenie Kordiana, obiecuje ochrzcić wnuka imieniem panicza, ale skazaniec po chwili wycofuje się ze swojej prośby. Obawia się, by los nie skrzywdził chłopca, tak, jak stało się to w jego przypadku:
Boże! dziecka za imię ukarać nie raczysz,
Ani mu stworzysz życie równe memu życiu?”
„Pamiątkami” po bohaterze mają być blada róża kwitnąca w klasztornym ogrodzie i nienarodzony jeszcze chłopiec noszący imię Kordian. Do celi wchodzi oficer z zapłakanym Księdzem i obwieszcza, że aresztanta czeka śmierć przez rozstrzelanie. Kordian całuje siwą głowę klęczącego sługi: „Bądź zdrów – mój wierny – ojcze...”
W jednej z komnat zamku królewskiego toczy się rozmowa pomiędzy braćmi: Carem Mikołajem I i jego bratem – Wielkim Księciem Konstantym. Ten ostatni próbuje wymóc na władcy akt ułaskawienia Kordiana. Mikołaj nie zgadza się. Zarzewiem konfliktu okazuje się problem władzy. Konstanty przypomina bratu, że to on, jako starszy, darował mu prawa do tronu, dzięki czemu Mikołaj może w chwili obecnej mienić się cesarzem Rosji i królem polskim. Car zarzuca Księciu brak urody - „nos Tatara” i „sprzedanie” tronu na życzenie matki – Marii Fiodorowny.
Konstanty wysuwa aluzję, jakoby Mikołaj brał udział w spisku i przyczynił się do śmierci ich ojca, uduszonego szarfą orderową (z „historycznych względów” jest to niemożliwe, ponieważ Mikołaj w momencie śmierci ojca liczył zaledwie pięć lat). Car nie pozostaje dłużny bratu i przypomina historię z piękną szesnastoletnią Angielką. Zarzuca Konstantemu uprowadzenie, gwałt i zabójstwo dokonane na młodziutkiej dziewczynie, przy czym sprawca starał się starannie zamaskować zbrodnię – jeden z jego przyjaciół zmienił nieboszczce kolor włosów i wygląd twarzy. Ciało zostało ukryte w szafie, sprawa była dworską tajemnicą Poliszynela.
„Gdzie się owa piękna Angielka podziała?
Lat szesnaście, dziecinna, płocha, jak śnieg biała, (...)
W szafie szkielet człowieka topi się i gnije...
Na trupie zapomniany brylant ogniem błyska.
Ten pierścień mówił... i dwa powiedział nazwiska:
Jej i twoje. (...)”
Konstanty zbulwersowany mową brata, powołuje się na swoją funkcję – jako naczelnego dowódcy wojsk polskich. Siły zbrojne są mu poddane i wykonają każdy rozkaz:mogą zbuntować się przeciw potężnemu Carowi, który nie cieszy się dobrą opinią wśród Polaków. W końcu Wielki Książe kapituluje i pokornie oddaje bratu szablę, co Car bierze za przeprosiny i akt oddania się w jego ręce. Zwraca bratu szablę wraz z aktem ułaskawienia Kordiana. Car uprzytamnia sobie przywiązanie brata do Polaków, na koniec obruszony mówi do siebie: "Mój brat...już Polakiem".
Wielki Książę nakazuje Adiutantowi czym prędzej zawieść rozkaz na Plac Marsowy , gdzie lada moment ma się odbyć egzekucja.
Ostatnia scena, rozgrywająca się na Placu Marsowym nie przynosi rozstrzygnięcia. Wśród zgromadzonych na placu tłumów za chwilę ma zostać wykonany wyrok. Kordian przed śmiercią zostaje pozbawiony tytułu szlacheckiego, staje się zwykłym chłopem. Pośród tłumu, stary Grzegorz obserwuje przygotowania do egzekucji, rozpacza. Nagle wśród ludzi wznosi się krzyk. Nadjeżdża Adiutant. Oficer go nie zauważa. Składa się do strzału. Zagadkowe okoliczności kończą utwór.
W jednej z komnat zamku królewskiego toczy się rozmowa pomiędzy braćmi: Carem Mikołajem I i jego bratem – Wielkim Księciem Konstantym. Ten ostatni próbuje wymóc na władcy akt ułaskawienia Kordiana. Mikołaj nie zgadza się. Zarzewiem konfliktu okazuje się problem władzy. Konstanty przypomina bratu, że to on, jako starszy, darował mu prawa do tronu, dzięki czemu Mikołaj może w chwili obecnej mienić się cesarzem Rosji i królem polskim. Car zarzuca Księciu brak urody - „nos Tatara” i „sprzedanie” tronu na życzenie matki – Marii Fiodorowny.
Konstanty wysuwa aluzję, jakoby Mikołaj brał udział w spisku i przyczynił się do śmierci ich ojca, uduszonego szarfą orderową (z „historycznych względów” jest to niemożliwe, ponieważ Mikołaj w momencie śmierci ojca liczył zaledwie pięć lat). Car nie pozostaje dłużny bratu i przypomina historię z piękną szesnastoletnią Angielką. Zarzuca Konstantemu uprowadzenie, gwałt i zabójstwo dokonane na młodziutkiej dziewczynie, przy czym sprawca starał się starannie zamaskować zbrodnię – jeden z jego przyjaciół zmienił nieboszczce kolor włosów i wygląd twarzy. Ciało zostało ukryte w szafie, sprawa była dworską tajemnicą Poliszynela.
„Gdzie się owa piękna Angielka podziała?
Lat szesnaście, dziecinna, płocha, jak śnieg biała, (...)
W szafie szkielet człowieka topi się i gnije...
Na trupie zapomniany brylant ogniem błyska.
Ten pierścień mówił... i dwa powiedział nazwiska:
Jej i twoje. (...)”
Konstanty zbulwersowany mową brata, powołuje się na swoją funkcję – jako naczelnego dowódcy wojsk polskich. Siły zbrojne są mu poddane i wykonają każdy rozkaz:mogą zbuntować się przeciw potężnemu Carowi, który nie cieszy się dobrą opinią wśród Polaków. W końcu Wielki Książe kapituluje i pokornie oddaje bratu szablę, co Car bierze za przeprosiny i akt oddania się w jego ręce. Zwraca bratu szablę wraz z aktem ułaskawienia Kordiana. Car uprzytamnia sobie przywiązanie brata do Polaków, na koniec obruszony mówi do siebie: "Mój brat...już Polakiem".
Wielki Książę nakazuje Adiutantowi czym prędzej zawieść rozkaz na Plac Marsowy , gdzie lada moment ma się odbyć egzekucja.
Ostatnia scena, rozgrywająca się na Placu Marsowym nie przynosi rozstrzygnięcia. Wśród zgromadzonych na placu tłumów za chwilę ma zostać wykonany wyrok. Kordian przed śmiercią zostaje pozbawiony tytułu szlacheckiego, staje się zwykłym chłopem. Pośród tłumu, stary Grzegorz obserwuje przygotowania do egzekucji, rozpacza. Nagle wśród ludzi wznosi się krzyk. Nadjeżdża Adiutant. Oficer go nie zauważa. Składa się do strzału. Zagadkowe okoliczności kończą utwór.
Następnie przedkłada Kordianowi własną bezbożną teorię stworzeniu świata, na koniec zaś pokazuje mu dwoje szaleńców przekonanych, że poświęcają się dla ojczyzny: jeden twierdzi, że jest krzyżem na którym umarł Chrystus, drugi - że podtrzymuje niebo, chroniąc ludzkość przed jego upadkiem. Doktor tłumaczy, iż tych dwóch również poświęca się dla ludzkość. Sam Kordian uznaje ich za niespełna rozumu. Doktor pragnie w ten sposób zasugerować Kordianowi, iż jego idea ma tą samą wartość co urojenia chorych.
Naraz do szpitalnej sali wdziera się z żołnierzami i nakazem pojmania Kordiana Wielki Książę Konstanty. Doktor, będący tylko kolejną projekcją wyobraźni rozgorączkowanego młodzieńca, znika. Kordian ma być poprowadzony na Plac Saski.
W scenie kolejnej na Placu Saskim w Warszawie zbierają się żołnierze, tworząc zgrabny szyk. Gra Orkiestra, towarzyszy jej śpiew chóru. Car uroczyście pozdrawia wojaków. Kilku żołnierzy przyprowadza Kordiana. Książe Konstanty ubliża Kordianowi i wygraża mu straszliwą śmiercią przez rozerwanie końmi. Ostatecznie rozkazuje mu, by dokonał bohaterskiego i karkołomnego wyczynu- mianowicie, by przeskoczył przez karabiny ustawione na sztorc. Kordian jednak milczy jak zaklęty i mimo coraz to nowych gróźb Księcia, ani myśli stosować się do jego żądań. Nie przekonuje go nawet szansa na zachowanie życia, przeciwnie, bohater pogardza nim, mówi:
Gdyby dar żywota
Można zyskać ruszeniem placa u tej ręki,
To nie ruszyłbym palcem." Dopiero wobec zniewag i obelg Księcia wobec polskich żołnierzy, każe przyprowadzić sobie konia i decyduje się skakać. Próba przebiega pomyślnie, Kordian uchodzi z życiem. Zachwycony książę, zachwala na zmianę konia i "Chwackiego młodzieńca". Obiecuje zawiesić wyrok śmierci, car jednak zwraca się potajemnie do generałów z prośbą o sąd wojenny i wydanie rozkazu rozstrzelania Kordiana. Tymczasem Wielki Książe rozkazuje orkiestrze grać Mazurek Dąbrowskiego. Zostaje tu nakreślony mit Wielkiego Księcia Konstantego- przyjaciela Polaków, rozważającego nawet- jak utrzymywano- objęcie dowództwa w powstaniu listopadowym.
W następnej scenie, znadujcy się wraz ze starum sługą Grzegorzem oraz księdziem w celi Kordian spowiada się przed śmiercią i żegna z życiem oraz ze sługą. Okazuje się, że nie miał on w życiu żadnych przyjaciół ani bliskich. Boi się samotności
"Jakiś głos tęskny słuszę w duszy echu;
Pamiątake woła...i śladu na świecie."
Kordian nie chce znać ludzi, ale jest ciekaw ziemi, wie, że wiele jest rzeczy, których nie dane mu było w życiu zaznać
"Jest pewnie piękny kwiat...a ja go nie znam!....(...)
Ludzi znać nie chcę, l;ecz niech się obeznam
z ziemią, piastunką ludzi!..."
Czuje się samotnym indywidualistą, ale jednocześnie raduje go myśl, że nie jest biernym człowiekiem z tłumu, który godzi się na tyranię Cara. Próbował przeciwstawić się narzuconej władzy, walczył. Jest narodowym bohaterem zasilającym szeregi „zmarłych Polaków”. Mówi:
„Nie będę z nimi! – Niech słowo ojczyzna
Zmaleje dźwiękiem do trzech liter cara;”
Po odejściu księdza, Grzegorz przypomina sobie o nieudanej próbie samobójczej Kordiana i na jej karby składa na karby obecną niedolę K.- ciążący nad nim wyrok śmierci. Sługa, na życzenie Kordiana, obiecuje ochrzcić wnuka imieniem panicza, ale skazaniec po chwili wycofuje się ze swojej prośby. Obawia się, by los nie skrzywdził chłopca, tak, jak stało się to w jego przypadku:
Boże! dziecka za imię ukarać nie raczysz,
Ani mu stworzysz życie równe memu życiu?”
„Pamiątkami” po bohaterze mają być blada róża kwitnąca w klasztornym ogrodzie i nienarodzony jeszcze chłopiec noszący imię Kordian. Do celi wchodzi oficer z zapłakanym Księdzem i obwieszcza, że aresztanta czeka śmierć przez rozstrzelanie. Kordian całuje siwą głowę klęczącego sługi: „Bądź zdrów – mój wierny – ojcze...”
W jednej z komnat zamku królewskiego toczy się rozmowa pomiędzy braćmi: Carem Mikołajem I i jego bratem – Wielkim Księciem Konstantym. Ten ostatni próbuje wymóc na władcy akt ułaskawienia Kordiana. Mikołaj nie zgadza się. Zarzewiem konfliktu okazuje się problem władzy. Konstanty przypomina bratu, że to on, jako starszy, darował mu prawa do tronu, dzięki czemu Mikołaj może w chwili obecnej mienić się cesarzem Rosji i królem polskim. Car zarzuca Księciu brak urody - „nos Tatara” i „sprzedanie” tronu na życzenie matki – Marii Fiodorowny.
Konstanty wysuwa aluzję, jakoby Mikołaj brał udział w spisku i przyczynił się do śmierci ich ojca, uduszonego szarfą orderową (z „historycznych względów” jest to niemożliwe, ponieważ Mikołaj w momencie śmierci ojca liczył zaledwie pięć lat). Car nie pozostaje dłużny bratu i przypomina historię z piękną szesnastoletnią Angielką. Zarzuca Konstantemu uprowadzenie, gwałt i zabójstwo dokonane na młodziutkiej dziewczynie, przy czym sprawca starał się starannie zamaskować zbrodnię – jeden z jego przyjaciół zmienił nieboszczce kolor włosów i wygląd twarzy. Ciało zostało ukryte w szafie, sprawa była dworską tajemnicą Poliszynela.
„Gdzie się owa piękna Angielka podziała?
Lat szesnaście, dziecinna, płocha, jak śnieg biała, (...)
W szafie szkielet człowieka topi się i gnije...
Na trupie zapomniany brylant ogniem błyska.
Ten pierścień mówił... i dwa powiedział nazwiska:
Jej i twoje. (...)”
Konstanty zbulwersowany mową brata, powołuje się na swoją funkcję – jako naczelnego dowódcy wojsk polskich. Siły zbrojne są mu poddane i wykonają każdy rozkaz:mogą zbuntować się przeciw potężnemu Carowi, który nie cieszy się dobrą opinią wśród Polaków. W końcu Wielki Książe kapituluje i pokornie oddaje bratu szablę, co Car bierze za przeprosiny i akt oddania się w jego ręce. Zwraca bratu szablę wraz z aktem ułaskawienia Kordiana. Car uprzytamnia sobie przywiązanie brata do Polaków, na koniec obruszony mówi do siebie: "Mój brat...już Polakiem".
Wielki Książę nakazuje Adiutantowi czym prędzej zawieść rozkaz na Plac Marsowy , gdzie lada moment ma się odbyć egzekucja.
Ostatnia scena, rozgrywająca się na Placu Marsowym nie przynosi rozstrzygnięcia. Wśród zgromadzonych na placu tłumów za chwilę ma zostać wykonany wyrok. Kordian przed śmiercią zostaje pozbawiony tytułu szlacheckiego, staje się zwykłym chłopem. Pośród tłumu, stary Grzegorz obserwuje przygotowania do egzekucji, rozpacza. Nagle wśród ludzi wznosi się krzyk. Nadjeżdża Adiutant. Oficer go nie zauważa. Składa się do strzału. Zagadkowe okoliczności kończą utwór.
W jednej z komnat zamku królewskiego toczy się rozmowa pomiędzy braćmi: Carem Mikołajem I i jego bratem – Wielkim Księciem Konstantym. Ten ostatni próbuje wymóc na władcy akt ułaskawienia Kordiana. Mikołaj nie zgadza się. Zarzewiem konfliktu okazuje się problem władzy. Konstanty przypomina bratu, że to on, jako starszy, darował mu prawa do tronu, dzięki czemu Mikołaj może w chwili obecnej mienić się cesarzem Rosji i królem polskim. Car zarzuca Księciu brak urody - „nos Tatara” i „sprzedanie” tronu na życzenie matki – Marii Fiodorowny.
Konstanty wysuwa aluzję, jakoby Mikołaj brał udział w spisku i przyczynił się do śmierci ich ojca, uduszonego szarfą orderową (z „historycznych względów” jest to niemożliwe, ponieważ Mikołaj w momencie śmierci ojca liczył zaledwie pięć lat). Car nie pozostaje dłużny bratu i przypomina historię z piękną szesnastoletnią Angielką. Zarzuca Konstantemu uprowadzenie, gwałt i zabójstwo dokonane na młodziutkiej dziewczynie, przy czym sprawca starał się starannie zamaskować zbrodnię – jeden z jego przyjaciół zmienił nieboszczce kolor włosów i wygląd twarzy. Ciało zostało ukryte w szafie, sprawa była dworską tajemnicą Poliszynela.
„Gdzie się owa piękna Angielka podziała?
Lat szesnaście, dziecinna, płocha, jak śnieg biała, (...)
W szafie szkielet człowieka topi się i gnije...
Na trupie zapomniany brylant ogniem błyska.
Ten pierścień mówił... i dwa powiedział nazwiska:
Jej i twoje. (...)”
Konstanty zbulwersowany mową brata, powołuje się na swoją funkcję – jako naczelnego dowódcy wojsk polskich. Siły zbrojne są mu poddane i wykonają każdy rozkaz:mogą zbuntować się przeciw potężnemu Carowi, który nie cieszy się dobrą opinią wśród Polaków. W końcu Wielki Książe kapituluje i pokornie oddaje bratu szablę, co Car bierze za przeprosiny i akt oddania się w jego ręce. Zwraca bratu szablę wraz z aktem ułaskawienia Kordiana. Car uprzytamnia sobie przywiązanie brata do Polaków, na koniec obruszony mówi do siebie: "Mój brat...już Polakiem".
Wielki Książę nakazuje Adiutantowi czym prędzej zawieść rozkaz na Plac Marsowy , gdzie lada moment ma się odbyć egzekucja.
Ostatnia scena, rozgrywająca się na Placu Marsowym nie przynosi rozstrzygnięcia. Wśród zgromadzonych na placu tłumów za chwilę ma zostać wykonany wyrok. Kordian przed śmiercią zostaje pozbawiony tytułu szlacheckiego, staje się zwykłym chłopem. Pośród tłumu, stary Grzegorz obserwuje przygotowania do egzekucji, rozpacza. Nagle wśród ludzi wznosi się krzyk. Nadjeżdża Adiutant. Oficer go nie zauważa. Składa się do strzału. Zagadkowe okoliczności kończą utwór.
niedziela, 6 marca 2011
Księstwo Warszawskie(1807- 1815)
1807 -pokój w Tylży, ustanowienie Księstwa
ORGANIZACJE POLSKIE NA EMIGRACJI
-Agencja -Wybicki, Dąbrowski; optowali za monarchią konstytucyjną, byli przeciwni powstaniu, i ile nie wesprze ich Francja
- Deputacja- Zajączek, Sułkowski; polscy jakobini optujący za powstaniem;
STRONNICTWA
1) Niepodległość w pojedynkę- Kościuszko
2) Niepodległość u boku napoleona- Deputacja
3) Niepodległość przy pomocy Rosji- Czartoryski
Napoleon oktrojuje konstytucję.
-tolerancja religijna
-podział na diecezje oraz administracyjny
-zniósł niewolę, nadał chłopu wolność osobistą
-równość przed prawem
-Żydzi pozbawieni praw publicznych
-Księstwo Połączone z Saksonią unią personalną
-Rada stanu: sąd kasacyjny, projekty ustaw
CYWILNY KODEKS NAPOLEOŃSKI
ORGANIZACJE POLSKIE NA EMIGRACJI
-Agencja -Wybicki, Dąbrowski; optowali za monarchią konstytucyjną, byli przeciwni powstaniu, i ile nie wesprze ich Francja
- Deputacja- Zajączek, Sułkowski; polscy jakobini optujący za powstaniem;
STRONNICTWA
1) Niepodległość w pojedynkę- Kościuszko
2) Niepodległość u boku napoleona- Deputacja
3) Niepodległość przy pomocy Rosji- Czartoryski
Napoleon oktrojuje konstytucję.
-tolerancja religijna
-podział na diecezje oraz administracyjny
-zniósł niewolę, nadał chłopu wolność osobistą
-równość przed prawem
-Żydzi pozbawieni praw publicznych
-Księstwo Połączone z Saksonią unią personalną
-Rada stanu: sąd kasacyjny, projekty ustaw
CYWILNY KODEKS NAPOLEOŃSKI
Francja okresu konsulatu(1799-1804) i cesarstwa(1804- )
Koalicje antynapoleońskie
I KOALICJA 1792
Austria, Holandia, Hiszpania, Portugalia, W. Brytania, Prusy, Roska
1797 -pokój w Campo Formio
-cesarz rezygnuje z Lombardii i cz. Niderlandów
-uznaje prawo Francji do ziem na lewym brzegu Renu
-uznaje utworzone przez Napoleona Republiki
-otrzymuje lądowe posiadłości Wenecji
II KOALICJA 1798/99
Austria, K. Neapolu, Rosja, Królestwo Sardynii, Prusy, Wielka Brytania
1801- -pokój w Lunevile
-Austria +zmuszona do uznania warunków pokoju w Capo Formio
-książęta niemieccy otrzymują odszkodowanie z ziem kościelnych
1802 -pokój w Amiens
-Anglia zobowiązana zwrócić kolonie Francji, Hiszpanii i Holandii
III KOALICJA 1805
Austria, Królestwo Neapolu, Rosja, Szwecja, Wielka Brytania
Austerlitz- bitwa trzech cesarzy
1805 -pokój w Preszburgu
-Austria traci Wenecję na rzecz Włoch
-Francja zyskuje od Austrii ziemie
IV KOALICJA 1806
Prusy, Rosja, Wielka Brytania
1806- blokada kontynentalna
1807 -pokój w Tylży
-utworzenie Królestwa Westfalii
-utworzenie Księstwa Warszawskiego z ziem II i III zaboru pruskiego
-rozwiązanie Rzeszy Niemieckiej i utworzenie Związku Reńskiego
-Rosja zrywa stosunki dyplomatyczne z Anglią
V KOALICJA 1809
Austria, Wielka Brytania, guerilla Hiszpańska
1809- pokój w Schobrunn
-ziemie trzeciego zaboru austriackiego wchodzą odtąd w skład Księstwa Warszawskiego
VI KOALICJA 1809
Austria, Hiszpania, Portugalia, Wielka Brytania, Rosja, Prusy
1812- wyprawa na Moskwę
1813- Lipsk- bitwa Narodów
1814- pokój w Paryżu
-Francja wraca do granic z 1792
-Holandia odzyskuje suwerenność
-reszta na Kongresie wiedeńskim
-Napoleon zesłany na Elbę
1815- Napoleon wraca
VII KOALICJA 1815
Austria, Hiszpania, Portugalia, Prusy, Rosja, Wielka Brytania
1815- Waterloo
1815- pokój w Paryżu
-Francja wraca do granic z 1790, płaci kontrybucje
-Napoleon zesłany na wyspę św. Heleny
USTRÓJ POLITYCZNY FRANCJI
droga legislacyjna:
konsul-> rada stanu-> trybunat-> ciało ustawodawcze-> senat
1804 -kodeks napoleoński
KORONACJA NAPOLEONA NA CESARZA FRANCUZÓW
I KOALICJA 1792
Austria, Holandia, Hiszpania, Portugalia, W. Brytania, Prusy, Roska
1797 -pokój w Campo Formio
-cesarz rezygnuje z Lombardii i cz. Niderlandów
-uznaje prawo Francji do ziem na lewym brzegu Renu
-uznaje utworzone przez Napoleona Republiki
-otrzymuje lądowe posiadłości Wenecji
II KOALICJA 1798/99
Austria, K. Neapolu, Rosja, Królestwo Sardynii, Prusy, Wielka Brytania
1801- -pokój w Lunevile
-Austria +zmuszona do uznania warunków pokoju w Capo Formio
-książęta niemieccy otrzymują odszkodowanie z ziem kościelnych
1802 -pokój w Amiens
-Anglia zobowiązana zwrócić kolonie Francji, Hiszpanii i Holandii
III KOALICJA 1805
Austria, Królestwo Neapolu, Rosja, Szwecja, Wielka Brytania
Austerlitz- bitwa trzech cesarzy
1805 -pokój w Preszburgu
-Austria traci Wenecję na rzecz Włoch
-Francja zyskuje od Austrii ziemie
IV KOALICJA 1806
Prusy, Rosja, Wielka Brytania
1806- blokada kontynentalna
1807 -pokój w Tylży
-utworzenie Królestwa Westfalii
-utworzenie Księstwa Warszawskiego z ziem II i III zaboru pruskiego
-rozwiązanie Rzeszy Niemieckiej i utworzenie Związku Reńskiego
-Rosja zrywa stosunki dyplomatyczne z Anglią
V KOALICJA 1809
Austria, Wielka Brytania, guerilla Hiszpańska
1809- pokój w Schobrunn
-ziemie trzeciego zaboru austriackiego wchodzą odtąd w skład Księstwa Warszawskiego
VI KOALICJA 1809
Austria, Hiszpania, Portugalia, Wielka Brytania, Rosja, Prusy
1812- wyprawa na Moskwę
1813- Lipsk- bitwa Narodów
1814- pokój w Paryżu
-Francja wraca do granic z 1792
-Holandia odzyskuje suwerenność
-reszta na Kongresie wiedeńskim
-Napoleon zesłany na Elbę
1815- Napoleon wraca
VII KOALICJA 1815
Austria, Hiszpania, Portugalia, Prusy, Rosja, Wielka Brytania
1815- Waterloo
1815- pokój w Paryżu
-Francja wraca do granic z 1790, płaci kontrybucje
-Napoleon zesłany na wyspę św. Heleny
USTRÓJ POLITYCZNY FRANCJI
droga legislacyjna:
konsul-> rada stanu-> trybunat-> ciało ustawodawcze-> senat
1804 -kodeks napoleoński
KORONACJA NAPOLEONA NA CESARZA FRANCUZÓW
Rewolucja francuska(1789-99)
GENEZA REWOLUCJI FRANCUSKIEJ:
-"stary porządek przestał oddawać ogółowi usługi, stał się nieużyteczny i dlatego musiał ulec naprawie" -budził coraz większe niezadowolenie
-niezadowolenie Stanu Trzeciego z panujących porządków -uprzywilejowanie niejszości, klasa robotnicza stanowiąca przeważającą część społeczeństwa obłożona podatkami
-utrata kolonii, pogorszenie się sytuacji gospodarczej
-przepych Wersalu(naszyjnik królowej)kontrastujący swym zbytkiem silnie z widmem głodu i ujemną sytuacją ekonomiczną państwa
-dążenie burżuazji do uzyskania wpływu na władzę
-idee oświecenia Sieyes "Czym jest stan trzeci?"
1789- zwołanie Stanów Generalnych po raz pierwszy od 1614 r.
Stan trzeci ogłasza się Zgromadzeniem Narodowym, następnie przekształca się w Narodowe Zgromadzenie Ustawodawcze.
Zdobycie Bastylii- symbol obalenia absolutyzmu- początek rewolucji ludowej
4/5 sierpnia- Konstytuanta znosi przywileje stanowe, podatki i dziesięciny ogłasza równość obywateli przed prawem
26 sierpnia 17 -Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela
-podział społeczny na cztery klasy
-prawa wyborcze nadane burżuazji
-Legislatywa- ZGROMADZENIE PRAWODAWCZE co dwa lata
-król otrzymuje prawo weta
-Francja monarchią konstytucyjną
KLUBY POLITYCZNE:
1)klub jakobinów
a)prawica: żyrondyści
b)lewica: górale
2)Kordelierzy- Towarzystwo Przyjaciół Praw Człowieka
1792- obrady zgromadzenia Narodowego(żyrondyści+jakobini)
-ścięto króla
-zniesiono monarchię i wprowadzono republikę
Nastąpiło obalenie konstytucji z 1791 oraz monarchii
1793- KONSTYTUCJA JAKOBINÓW
Nie weszła w życie.
Dyktatura jakobinów
KOMITET OCALENIA NARODOWEGO- Rząd
KOMITET BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO- Tajna policja polityczna
Wojna z kolacją.
27 lipca 1794 (4 thermidor roku II)
-trójpodział
-jednoizbowa legislatywa
-prawo wyborze dla każdego obywatela
1795 -konstytucja roku III
-władza z powrotem w rękach burżuazji
-rotacje co 5 lat
-wł. ustawodawcza- Rada Starszych i Rada Pięciuset
-wł. wykonawcza- Dyrektoriat
1799 -koniec rewolucji, obalenie dyktatury, przejęcie władzy przez trzech konsulów
-"stary porządek przestał oddawać ogółowi usługi, stał się nieużyteczny i dlatego musiał ulec naprawie" -budził coraz większe niezadowolenie
-niezadowolenie Stanu Trzeciego z panujących porządków -uprzywilejowanie niejszości, klasa robotnicza stanowiąca przeważającą część społeczeństwa obłożona podatkami
-utrata kolonii, pogorszenie się sytuacji gospodarczej
-przepych Wersalu(naszyjnik królowej)kontrastujący swym zbytkiem silnie z widmem głodu i ujemną sytuacją ekonomiczną państwa
-dążenie burżuazji do uzyskania wpływu na władzę
-idee oświecenia Sieyes "Czym jest stan trzeci?"
1789- zwołanie Stanów Generalnych po raz pierwszy od 1614 r.
Stan trzeci ogłasza się Zgromadzeniem Narodowym, następnie przekształca się w Narodowe Zgromadzenie Ustawodawcze.
Zdobycie Bastylii- symbol obalenia absolutyzmu- początek rewolucji ludowej
4/5 sierpnia- Konstytuanta znosi przywileje stanowe, podatki i dziesięciny ogłasza równość obywateli przed prawem
26 sierpnia 17 -Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela
-podział społeczny na cztery klasy
-prawa wyborcze nadane burżuazji
-Legislatywa- ZGROMADZENIE PRAWODAWCZE co dwa lata
-król otrzymuje prawo weta
-Francja monarchią konstytucyjną
KLUBY POLITYCZNE:
1)klub jakobinów
a)prawica: żyrondyści
b)lewica: górale
2)Kordelierzy- Towarzystwo Przyjaciół Praw Człowieka
1792- obrady zgromadzenia Narodowego(żyrondyści+jakobini)
-ścięto króla
-zniesiono monarchię i wprowadzono republikę
Nastąpiło obalenie konstytucji z 1791 oraz monarchii
1793- KONSTYTUCJA JAKOBINÓW
Nie weszła w życie.
Dyktatura jakobinów
KOMITET OCALENIA NARODOWEGO- Rząd
KOMITET BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO- Tajna policja polityczna
Wojna z kolacją.
27 lipca 1794 (4 thermidor roku II)
-trójpodział
-jednoizbowa legislatywa
-prawo wyborze dla każdego obywatela
1795 -konstytucja roku III
-władza z powrotem w rękach burżuazji
-rotacje co 5 lat
-wł. ustawodawcza- Rada Starszych i Rada Pięciuset
-wł. wykonawcza- Dyrektoriat
1799 -koniec rewolucji, obalenie dyktatury, przejęcie władzy przez trzech konsulów
Wojna o niepodległóść Stanów Zjednoczonych
GENEZA:
-sprzecznośći polityczne i ekonomiczne między koloniami a metropolią
-dążenia kolonii do wszechstronnego rozwoju gospodarczego, chęć Anglii, by pozostały bazą surowcową i rynkiem zbytu dla prężnie rozwijającej się gospodarki angielskiej
-odrzucone postulaty zmian kolonii
-1779- bostońskie picie herbaty
1775-6 -kongres w Filadelfii
4 lipca 1776 -DEKLARACJA O NIEPODLEGŁOŚCI STANÓW ZJEDNOCZONYCH
-prawo do życia, wolności i poszukiwania szczęścia
-królowi angielskiemu zarzucała terror i spustoszenia
-ogłoszono powstanie nowego państwa niepodległego Anglii
Wojna(1773-83)
1777- rozbicie korpusu angielskiego pod Saratogą
1778- dołącza sie Francja, zaraz potem Holandia i Hiszpania
1783 -traktat pokojowy w Wersalu
powstanie nowego państwa
17 września 1787 KONSTYTUCJA
Stany Zjednoczone konfederacją 13 stanów, połączone wspólnym Kongresem(Izba Wyższa, Izba Niższa)- w. ustawodawcza i osoba prezydenta- wł. wykonawcza.
Do konstytucji wprowadzono jak dotąd tylko 26 poprawek.
Prezydent miał pozycję dominującą. Posiadał swój gabinet z ministrami, bya to instytucja w pełni mu podporządkowana.
-sprzecznośći polityczne i ekonomiczne między koloniami a metropolią
-dążenia kolonii do wszechstronnego rozwoju gospodarczego, chęć Anglii, by pozostały bazą surowcową i rynkiem zbytu dla prężnie rozwijającej się gospodarki angielskiej
-odrzucone postulaty zmian kolonii
-1779- bostońskie picie herbaty
1775-6 -kongres w Filadelfii
4 lipca 1776 -DEKLARACJA O NIEPODLEGŁOŚCI STANÓW ZJEDNOCZONYCH
-prawo do życia, wolności i poszukiwania szczęścia
-królowi angielskiemu zarzucała terror i spustoszenia
-ogłoszono powstanie nowego państwa niepodległego Anglii
Wojna(1773-83)
1777- rozbicie korpusu angielskiego pod Saratogą
1778- dołącza sie Francja, zaraz potem Holandia i Hiszpania
1783 -traktat pokojowy w Wersalu
powstanie nowego państwa
17 września 1787 KONSTYTUCJA
Stany Zjednoczone konfederacją 13 stanów, połączone wspólnym Kongresem(Izba Wyższa, Izba Niższa)- w. ustawodawcza i osoba prezydenta- wł. wykonawcza.
Do konstytucji wprowadzono jak dotąd tylko 26 poprawek.
Prezydent miał pozycję dominującą. Posiadał swój gabinet z ministrami, bya to instytucja w pełni mu podporządkowana.
Subskrybuj:
Posty (Atom)